Câu cầu khiến là gì? Khái niệm, Đặc điểm, Chức năng và Cách sử dụng

Trong chương trình Ngữ Văn 8, bên cạnh câu tường thuật, câu cảm thán, câu mệnh lệnh cũng là những câu thường gặp trong cuộc sống. Vì thế Câu mệnh lệnh là gì?? Đặc điểm, chức năng của câu cầu khiến?… Để trả lời những câu hỏi trên, chúng ta hãy Tip.edu.vn Cùng tìm hiểu chủ đề câu cầu khiến là gì qua nội dung bài viết dưới đây !.

Khái niệm câu mệnh lệnh là gì?

Câu mệnh lệnh trong tiếng Việt hay còn gọi là câu mệnh lệnh là câu có các từ mang tính gợi ý như làm ơn, đừng, đừng,… đứng trước động từ là các từ đi, thôi, nào,…. ở phía sau động từ. . Câu mệnh lệnh được sử dụng với ngữ điệu để ra lệnh, yêu cầu, gợi ý hoặc khuyên người nghe nên làm hoặc không làm điều gì đó.

Trong văn viết, câu mệnh lệnh (câu mệnh lệnh) thường kết thúc bằng dấu chấm than, nhưng khi ngữ điệu mệnh lệnh không cần nhấn mạnh có thể kết thúc bằng dấu chấm.

Một số ví dụ về câu mệnh lệnh

– Ăn cơm nhanh đi!

→ Đây là một câu mệnh lệnh với mục đích ra lệnh.

– Cùng nhau tiến lên nào.

→ đây là câu mệnh lệnh với mục đích ra lệnh nhưng mệnh lệnh không cần nhấn mạnh nên có thể kết thúc bằng dấu chấm.

– Đừng chơi game nữa!

→ Đây là câu mệnh lệnh với mục đích khuyên nhủ.

Đặc điểm trang trọng của câu mệnh lệnh

Câu mệnh lệnh có thể có ngữ điệu mệnh lệnh, và ngữ điệu đó thường xuất phát từ việc sử dụng động từ – cụm động từ mang sắc thái nhấn mạnh. Câu mệnh lệnh cũng thường sử dụng các từ mang tính chất ra lệnh hoặc yêu cầu. Động từ nhân quả có thể được chèn trước động từ hoặc sau động từ trung tâm.

+ Trước động từ có thể sử dụng các từ làm ơn, đừng, đừng,…

Ví dụ:

– Mở cửa!

→ Từ “let” được dùng với nghĩa khuyên nhủ, gợi ý và đôi khi ra lệnh

– Đừng nói chuyện.

Đừng làm phiền người khác bằng những điều vụn vặt.

→ Từ “don’t, don’t” mang nghĩa phủ định nhấn mạnh rằng người nghe không nên / không được làm những gì hiện đang làm.

+ Sau động từ có thể dùng các từ go, come, …

Ví dụ:

– Mau ăn đi!

– Đứng lên!

→ “Từ“ đi, thôi ”là một từ đệm bổ sung thêm sắc thái và nhắc nhở hành động. Ngoài ra, bạn cũng có thể sử dụng các từ “nha, nha” để câu văn nhẹ nhàng, uyển chuyển hơn. So sánh hai câu

– Đi ăn đi.

– Đi ăn đi.

→ Từ “nha” làm nhẹ câu hơn và khiến người nghe cảm thấy được tôn trọng.

* Ghi chú: Phân biệt động từ “đi” và động từ “đi” với ý nghĩa mệnh lệnh

Ví dụ:

– Về nhà nhanh lên! (Từ “đi” trong trường hợp này có nghĩa là hành động di chuyển từ điểm này sang điểm khác.)

– Đứng lên! (Từ “đi” trong trường hợp này có nghĩa là thúc giục hành động.)

Trong giao tiếp, bên cạnh việc sử dụng lời nói, người nói còn sử dụng ngữ điệu. Cùng một câu nhưng ngữ điệu khác nhau sẽ có mục đích khác nhau. Ví dụ:

Lan vừa ăn vừa xem tivi.

Mẹ nói: Ngừng xem TV!

Nếu lời nói của mẹ bạn có ngữ điệu bình thường, đó là một lời nhắc nhở. Nhưng nếu câu “Ngừng xem TV!” Nếu mẹ nói với giọng the thé thì đó là mệnh lệnh.

Trong một số trường hợp, để nhấn mạnh người nói có thể rút gọn các thành phần câu, chỉ giữ lại cụm từ mang nghĩa mệnh lệnh. Cầu không nhất thiết phải đảm bảo tất cả các thành phần. Cần phải đặt nó trong hoàn cảnh giao tiếp cụ thể cũng như đối tượng giao tiếp cụ thể thì mới hiểu được ý của người nói, người viết.

Các chức năng của câu mệnh lệnh

Câu mệnh lệnh được sử dụng rất nhiều trong cuộc sống hàng ngày, bởi đây là kiểu câu có thể dùng để mệnh lệnh, yêu cầu, đề nghị, khuyên nhủ. Tùy theo mục đích yêu cầu mà người dùng có thể lựa chọn từ ngữ để đặt câu cho phù hợp.

Ví dụ:

– Cả lớp trật tự!

→ đây là câu mệnh lệnh nhằm mục đích ra lệnh

– Uống thuốc đúng giờ.

→ đây là một câu mệnh lệnh với mục đích khuyên nhủ

– Đi ăn đi!

→ đây là một câu mệnh lệnh với mục đích gợi ý

Ngoài ra, trong một số trường hợp giao tiếp, câu cầu khiến chủ ngữ trở nên đơn giản hơn.

– Mở cửa!

– Im lặng!

– Nhanh lên!

Một số cách tạo câu mệnh lệnh

Câu mệnh lệnh thường được sử dụng rất nhiều trong cuộc sống hàng ngày. Khi đặt câu mệnh lệnh, chúng ta có thể làm theo các bước sau:

• Bước 1: Xác định mục đích giao tiếp, sử dụng câu mệnh lệnh để làm gì? (ra lệnh, yêu cầu, gợi ý, khuyên nhủ).
• Bước 2: Chọn từ thích hợp. Tùy đối tượng mà chọn từ ngữ thích hợp để diễn tả yêu cầu.
• Bước 3: Chọn dấu câu và từ điền.
• Bước 4: Đặt câu.
• Bước 5: Đọc và chỉnh sửa.

Lưu ý khi sử dụng câu mệnh lệnh

Do câu mệnh lệnh thường có mục đích yêu cầu, đề nghị nên khi sử dụng câu mệnh lệnh cần có căn cứ, đối tượng để sử dụng từ ngữ phù hợp, tránh để người nghe, người đọc hiểu sai về thái độ cũng như tránh mất lịch sự trong giao tiếp.

Ví dụ: Khi Lan cần bạn Minh giúp đỡ, Lan nên nói:

– Minh ơi, giúp em mở chai nước này với!

→ câu mệnh lệnh vừa thể hiện yêu cầu vừa thể hiện thái độ lịch sự khi giao tiếp. Người nghe đều hiểu yêu cầu và sẽ sẵn lòng giúp đỡ.

Nhưng nếu bạn Lan đề nghị chỉ nói:

– Minh, mở chai nước!

→ câu mệnh lệnh vẫn thể hiện rõ yêu cầu nhưng người nghe sẽ cảm thấy không được tôn trọng vì người nói đang ra lệnh chứ không phải nhờ vả.

Tip.edu.vn đã cùng các bạn tìm hiểu về khái niệm câu mệnh lệnh, ví dụ, đặc điểm, chức năng cũng như cách đặt câu mệnh lệnh. Hi vọng qua bài viết các bạn sẽ có được những kiến ​​thức bổ ích cho quá trình học tập cũng như tìm hiểu về bộ đề. Câu mệnh lệnh là gì?. Chúc may mắn với các nghiên cứu của bạn!.

Xem thêm:

• Hoán vị là gì? Sự khác biệt giữa ẩn dụ và hoán dụ
• Đặc điểm, vai trò và chức năng của văn học
• Một âm tiết là gì? Âm tiết là gì? Hiệu ứng của sự chuyển động
• Ẩn dụ là gì? Các hình thức ẩn dụ? Phân biệt ẩn dụ với các biện pháp khác