Quá trình dựng nước và giữ nước – Lịch sử 10 Bài 27

Việt Nam là một dân tộc có ý chí chiến đấu cao, tinh thần đoàn kết và lòng yêu nước nồng nàn. Điều đó được thể hiện trong quá trình dựng nước và giữ nước của dân tộc ta. Hành trình mấy nghìn năm ấy bắt đầu từ buổi đầu của nhà nước Văn Lang, Âu Lạc, cho đến quá trình đánh giặc ngoại xâm giành độc lập, chủ quyền dân tộc. Để hiểu thêm về quá trình dựng nước và giữ nước của dân tộc Việt Nam chúng ta, mời các bạn theo dõi bài viết dưới đây của Tip.edu.vn Xin vui lòng.

Quá trình dựng nước và giữ nước – Việt Nam trong thời kỳ dựng nước (từ thế kỷ VII TCN – thế kỷ X)

Nếu tính từ thời con người sinh sống thì lịch sử Việt Nam đã có hàng nghìn năm trước công nguyên. Nếu tính từ khi thể chế nhà nước được hình thành thì vào khoảng thế kỷ thứ 7 trước Công nguyên với sự xuất hiện của nhà nước Văn Lang, mở đầu cho quá trình xây dựng và giữ nước của dân tộc mình.

Về chính trị trong thời kỳ dựng nước (từ thế kỷ VII TCN – thế kỷ X)

• Vào khoảng thế kỷ thứ 7 trước Công nguyên, nhà nước Việt Nam đầu tiên được thành lập ở phương Bắc, đó là nhà nước Văn Lang do vua Hùng cai trị. Bộ máy nhà nước Văn Lang theo mô hình quân chủ, có vua Hùng đứng đầu, các Lạc hầu và Lạc tướng giúp việc cho vua. Địa phương chia thành 15 bộ (15 bộ lạc hình thành trước khi nhà nước ra đời), dưới bộ lạc là làng do Bố Chính cai quản.

• Vào thế kỷ thứ III trước Công nguyên, thủ lĩnh bộ tộc Âu Việt ở phía Bắc nước Văn Lang đã đánh bại Vua Hùng thứ 18, lập nên nhà nước Âu Lạc. Liên minh Âu Việt – Lạc Việt đánh đuổi quân Tần xâm lược phương Bắc. Kinh đô của nhà nước đặt ở Cổ Loa (Đông Anh, Hà Nội), vua gọi là An Dương Vương.
• Cuối thế kỷ III TCN – đầu thế kỷ II TCN, Âu Lạc bị một tướng nhà Tần là Triệu Đà thôn tính và thành lập nước Nam Việt.
• Ở Nam Trung Bộ, vào thế kỷ thứ II trước Công nguyên, nhà nước Chămpa ra đời.
• Ở miền Tây Nam Bộ, vào thế kỷ I TCN, quốc gia Phù Nam ra đời.
• Năm 111 TCN, Hán Vũ Đế đưa quân sang xâm lược Nam Việt, sáp nhập Nam Việt vào tay nhà Hán, mở đầu cho 1000 năm Bắc thuộc của dân tộc ta.

Thời kỳ kinh tế – văn hóa (từ thế kỷ VII TCN – X)

Tính năng tiết kiệm

• Canh tác lúa nước.
• Thủ công: dệt, gốm, làm đồ trang sức.
• Đời sống vật chất giản dị, thích nghi với thiên nhiên.

Đặc điểm của văn hóa

• Niềm tin: Chủ yếu.
• Đời sống tinh thần phong phú, tự phát, nguyên sơ.
• Trong thời kỳ Bắc thuộc, các triều đại phong kiến ​​Trung Quốc đã cố gắng đồng hóa dân tộc Việt Nam theo phong tục tập quán của người Hán. Tuy chịu ảnh hưởng của văn hóa chính trị phương Bắc nhưng dân tộc Việt Nam vẫn giữ được bản sắc văn hóa dân tộc.

Quá trình dựng nước và giữ nước – Thời kỳ phong kiến ​​Việt Nam (thế kỷ 10 – 19)

Chiến thắng vĩ đại trên sông Bạch Đằng đã chấm dứt 1000 năm Bắc thuộc, là mốc son đáng nhớ trong lịch sử dựng nước và giữ nước.

Thời kỳ đầu của thời kỳ phong kiến

Tình hình chính trị

Tổ chức nhà nước phong kiến ​​ra đời, trải qua các triều đại, đến thế kỷ XV, bộ máy nhà nước đã hoàn chỉnh từ trung ương đến địa phương.

• Năm 938, Ngô Quyền đánh tan quân Nam Hán trên sông Bạch Đằng, mở ra thời kỳ độc lập cho dân tộc ta.
• Năm 968, Đinh Bộ Lĩnh dẹp loạn 12 sứ quân, thành lập nhà Đinh (968 – 980), đặt quốc hiệu là Đại Cồ Việt.
• Năm 980, Lê Hoàn thành lập triều Tiền Lê (980-1009).
• Năm 1009, Lý Công Uẩn lập ra nhà Lý (1009-1225). Năm 1054, Lý Công Uẩn đổi quốc hiệu là Đại Việt.
• Từ năm 1226 đến năm 1400, nhà Trần trị vì đất nước. Năm 1400-1407, nhà Hồ được thành lập.

Tình hình kinh tế

• Nhà nước rất coi trọng sản xuất nông nghiệp.
• Thủ công nghiệp và buôn bán tương đối phát triển.
• Đời sống vật chất của nhân dân được ổn định.

Tình hình văn hóa xã hội

• Thời Lý, giáo dục được chú trọng và phát triển mạnh mẽ.
• Nho giáo và Phật giáo rất được coi trọng.
• Văn hóa chịu tác động từ bên ngoài nhưng vẫn đậm đà bản sắc dân tộc Việt Nam.
• Về mặt xã hội: các quan hệ xã hội chưa xuất hiện mâu thuẫn.

Thời kỳ đất nước bị chia cắt XVI – XVIII

Tình hình chính trị

• Mâu thuẫn và chiến tranh phong kiến ​​chia cắt đất nước thành 2 miền Đàng Trong và Đàng Ngoài với 2 chính quyền riêng biệt.
• Chế độ quân chủ đang dần suy yếu.

Tình hình kinh tế

• Nhìn chung, từ thế kỷ XVII, nền kinh tế nước ta từng bước phục hồi.
• Nông nghiệp: phát triển ổn định nhất là ở Nam Kỳ.
• Kinh tế hàng hoá phát triển mạnh: ngoại thương được mở rộng, tạo điều kiện thuận lợi cho việc hình thành các đô thị (36 phố phường Thăng Long).

Tình hình văn hóa xã hội

• Nho giáo suy tàn, Phật giáo được khôi phục. Thiên chúa giáo du nhập và truyền bá.
• Văn hóa dân gian phát triển rực rỡ.
• Công tác giáo dục tiếp tục được đẩy mạnh nhưng chất lượng giáo dục sa sút.
• Xã hội: giữa thế kỷ 18, chế độ phong kiến ​​ở Nam Kỳ và Nam Kỳ khủng hoảng, các phong trào khởi nghĩa nông dân nổ ra, tiêu biểu là phong trào khởi nghĩa Tây Sơn.

Thời kỳ đất nước nửa đầu thế kỷ 19

Tình hình chính trị

• Năm 1802, nhà Nguyễn được thành lập, bộ máy nhà nước phong kiến ​​quân chủ chuyên chế được duy trì.
• Nhưng chế độ quân chủ phong kiến ​​đã dần rơi vào khủng hoảng và suy vong.

Tình hình kinh tế

• Nhà Nguyễn thực hiện chính sách “bế quan tỏa cảng”, kinh tế kém phát triển, lạc hậu.

Tình hình văn hóa xã hội

• Nho giáo chiếm một vị trí độc tôn.
• Văn hóa giáo dục được coi trọng và có những đóng góp đáng kể.
• Mâu thuẫn xã hội ngày càng gia tăng, các phong trào đấu tranh diễn ra liên tục.

Cuộc kháng chiến bảo vệ Tổ quốc trong công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc

Để hiểu cụ thể hơn về quá trình dựng nước và giữ nước của dân tộc ta, sau đây là danh sách các phong trào:

Trên đây là những nét khái quát về quá trình dựng nước và giữ nước của dân tộc ta. Hi vọng sẽ là nguồn tài liệu hữu ích giúp các bạn nghiên cứu và học tập. Nếu có thắc mắc hay bổ sung gì về chủ đề Quá trình dựng nước và giữ nước, các bạn nhớ để lại câu hỏi bên dưới để Tip.edu.vn giải đáp thêm cho các bạn. Chúc các bạn thành công trong việc học tập và ôn thi.