Trong cuộc đời của bất kỳ ai, có thể chúng ta đã từng thiết lập mối quan hệ hợp đồng với một chủ thể nào đó. Việc quy định giao dịch dân sự vô hiệu hoặc trường hợp hợp đồng vô hiệu giúp các chủ thể trong quan hệ đó được giải phóng khỏi sự ràng buộc lẫn nhau. Dưới đây là các trường hợp hợp đồng vô hiệu được quy định trong Bộ luật dân sự 2015 và một số bản án minh họa (bản án có thể không áp dụng cho Bộ luật dân sự 2015 và chỉ mang tính chất tham khảo)
Hợp đồng vô hiệu do vi phạm điều cấm của luật, trái đạo đức xã hội (Điều 123 BLDS 2015).
Hợp đồng không chỉ là sự thỏa thuận giữa các bên trong giao dịch dân sự. Về nguyên tắc, Bộ luật Dân sự quy định rõ: “Mọi cam kết, thỏa thuận không vi phạm điều cấm của luật, trái đạo đức xã hội”(Tại Khoản 2, Điều 3). Do đó, nếu hợp đồng có các mục đích và nội dung sau đây thì bị tuyên bố vô hiệu:
+ Điều cấm của luật là những quy định của pháp luật không cho phép chủ thể thực hiện những hành vi nhất định.
+ Đạo đức xã hội là những chuẩn mực xử sự chung trong đời sống xã hội, được cộng đồng tôn trọng và thừa nhận.
Bản án mẫu:
+ Tranh chấp hợp đồng xây dựng trong lĩnh vực kinh doanh thương mại (TAND huyện xử sơ thẩm): http://caselaw.vn/ban-an/FYJMtOat2K
+ Tranh chấp quyền sử dụng đất trong lĩnh vực Dân sự – Hôn nhân – Gia đình – Đất đai – Thừa kế (Tòa án nhân dân cấp huyện xét xử sơ thẩm): http://caselaw.vn/ban-an/cWmC5UhEg5
+ Tranh chấp hợp đồng đặt cọc mua căn hộ trong lĩnh vực Dân sự – Hôn nhân – Gia đình – Đất đai – Thừa kế (Tòa án nhân dân quận, huyện tuyên y án sơ thẩm): http://caselaw.vn/ban-an/H6ebFW5OWU
Hợp đồng vô hiệu do giả mạo (Điều 124 BLDS 2015)
Nếu một hợp đồng được tạo ra để che giấu một hợp đồng khác, thì hợp đồng đó sẽ được coi là đồ giả và đã được tuyên bố là không hợp lệ. Khi đó, hợp đồng bị che giấu vẫn có hiệu lực, trừ trường hợp hợp đồng đó cũng bị vô hiệu theo quy định của Bộ luật dân sự, luật khác có liên quan.
Ngoài ra, hợp đồng được tạo ra để trốn tránh nghĩa vụ với bên thứ ba cũng vô hiệu. Ví dụ, một người nợ nần không có khả năng thanh toán và muốn tẩu tán tài sản bằng cách ký hợp đồng tặng cho để chuyển quyền sở hữu đất đai. Lúc này, chủ nợ có thể yêu cầu tòa án tuyên bố hợp đồng vô hiệu.
Bản án mẫu:
+ Tranh chấp hợp đồng mua bán mè xửng trong lĩnh vực kinh doanh thương mại (Hội đồng thẩm phán TANDTC xét xử, tuyên án giám đốc thẩm): http://caselaw.vn/ban-an/cAFcmS0CiW
+ Tranh chấp hợp đồng mua bán nhà trong lĩnh vực Dân sự – hôn nhân gia đình – đất đai – thừa kế (TAND cấp huyện xét xử sơ thẩm): http://caselaw.vn/ban-an/bbckX9zYtu
Hợp đồng vô hiệu do người chưa thành niên, người mất năng lực hành vi dân sự, người có khó khăn trong nhận thức và điều khiển hành vi, người bị hạn chế năng lực hành vi dân sự xác lập, thực hiện (Điều 125). Bộ luật dân sự 2015)
Các đối tượng sau đây bị hạn chế trong việc xác lập và thực hiện hợp đồng:
+ Người chưa thành niên
+ Người mất năng lực hành vi dân sự;
+ Người khó nhận thức và kiểm soát hành vi
Người bị hạn chế năng lực hành vi dân sự.
Những người trên không có năng lực hành vi dân sự đầy đủ Theo quy định của pháp luật dân sự về hợp đồng, họ cần người đại diện xác lập, thực hiện hoặc thỏa thuận, trừ các trường hợp sau:
+ Hợp đồng của người dưới 06 tuổi, người mất năng lực hành vi dân sự nhằm đáp ứng nhu cầu thiết yếu của họ.
+ Hợp đồng chỉ làm phát sinh quyền / chỉ miễn trừ nghĩa vụ cho những người trên với người đã xác lập và thực hiện hợp đồng với họ.
+ Hợp đồng dân sự được người xác lập công nhận có hiệu lực sau khi đã thành niên hoặc sau khi được khôi phục năng lực hành vi dân sự.
Bản án mẫu:
+ Tranh chấp hợp đồng tín dụng trong lĩnh vực kinh doanh thương mại (TAND tỉnh xử phúc thẩm): http://caselaw.vn/ban-an/2ddNjEplz6
Hợp đồng vô hiệu do nhầm lẫn (Điều 126 BLDS 2015)
Hợp đồng được thiết lập ở đâu khi có sự hoang mang làm cho một bên hoặc các bên không đạt được mục đích giao kết của hợp đồng thì được coi là hợp đồng có lỗi.
Bên nhầm lẫn có quyền yêu cầu Tòa án tuyên bố hợp đồng vô hiệu. Tuy nhiên, nếu mục đích xác lập hợp đồng của các bên đã đạt được hoặc các bên có thể khắc phục ngay sự nhầm lẫn để mục đích giao kết vẫn đạt được thì không bị coi là hợp đồng vô hiệu. .
Bản án mẫu:
+ Tranh chấp giữa các cổ đông trong công ty cổ phần trong lĩnh vực kinh doanh thương mại (TAND tỉnh xét xử sơ thẩm): http://caselaw.vn/ban-an/WQqPuebloc
Hợp đồng vô hiệu do bị lừa dối, đe dọa, ép buộc (Điều 127 BLDS 2015).
Một trong những chủ thể giao kết hợp đồng do lừa dối, đe dọa hoặc ép buộc họ có quyền yêu cầu tòa án tuyên bố hợp đồng vô hiệu. Trong đó:
+ Lừa dối là hành vi cố ý của một bên hoặc người thứ ba nhằm làm cho bên kia hiểu sai về chủ thể, tính chất của đối tượng hoặc nội dung của giao dịch dân sự dẫn đến giao kết hợp đồng.
Đe doạ, cưỡng bức trong hợp đồng là hành vi cố ý của một bên hoặc người thứ ba nhằm buộc bên kia thực hiện hợp đồng nhằm tránh thiệt hại về tính mạng, sức khoẻ, danh dự, uy tín, nhân phẩm, tài sản của mình hoặc của người thân yêu.
Bản án mẫu:
+ Tranh chấp hợp đồng đại lý trong lĩnh vực kinh doanh thương mại (Tòa chuyên trách Tòa án nhân dân tối cao xét xử, tuyên án giám đốc thẩm): http://caselaw.vn/ban-an/NwIgEZImCm
+ Tranh chấp hợp đồng tín dụng trong lĩnh vực kinh doanh thương mại (Tòa phúc thẩm Tòa án nhân dân Trung Hoa xét xử phúc thẩm): http://caselaw.vn/ban-an/BDSCXOAslu
Hợp đồng vô hiệu vì người khởi tạo không nhận thức và kiểm soát được hành động của mình. (Điều 128 BLDS 2015)
Người có năng lực hành vi dân sự đầy đủ cũng có thể thuộc trạng thái không nhận thức và kiểm soát được hành vi của chính mình. Nếu hợp đồng được giao kết vào thời điểm đó, hợp đồng có khả năng bị vô hiệu. Người yêu cầu Tòa án tuyên bố hợp đồng vô hiệu cần chứng minh rằng mình không nhận thức và làm chủ được hành vi của mình tại thời điểm ký kết.
Bản án mẫu:
+ Tranh chấp hợp đồng tín dụng trong lĩnh vực kinh doanh thương mại (TAND tỉnh xử phúc thẩm): http://caselaw.vn/ban-an/2ddNjEplz6
Hợp đồng vô hiệu do không tuân thủ các quy định về hình thức (Điều 129 BLDS 2015).
Một số loại giao dịch có quy định về hình thức hợp đồng, ví dụ hợp đồng phải bằng văn bản hoặc được công chứng. Tuy nhiên, có những trường hợp ngoại lệ đối với các hợp đồng không đúng định dạng nhưng vẫn có hiệu lực:
+ Hợp đồng đã được xác lập theo đúng quy định bằng văn bản nhưng văn bản không phù hợp với quy định của pháp luật và một bên hoặc các bên đã thực hiện ít nhất 2/3 nghĩa vụ trong hợp đồng, nếu có yêu cầu thì tòa án vẫn sẽ ra quyết định công nhận hiệu lực của hợp đồng đó.
+ Hợp đồng đã được lập thành văn bản nhưng vi phạm quy định bắt buộc về công chứng, chứng thực và một bên hoặc các bên đã thực hiện ít nhất 2/3 nghĩa vụ trong hợp đồng, nếu một hoặc các bên có yêu cầu thì Tòa án ra quyết định công nhận. hiệu lực của hợp đồng đó.
Bản án mẫu:
+ Tranh chấp hợp đồng góp vốn kinh doanh quyền sử dụng đất trong lĩnh vực Dân sự – Hôn nhân – Gia đình – Đất đai – Thừa kế (Tòa án nhân dân huyện xử sơ thẩm): http://caselaw.vn/ban-an/bEkkW31HqI
+ Tranh chấp hợp đồng thuê tài sản trong lĩnh vực kinh doanh thương mại (Hội đồng thẩm phán TANDTC xét xử, tuyên án giám đốc thẩm): http://caselaw.vn/ban-an/s1B0AMjgsj
Hợp đồng vô hiệu một phần (Điều 130 BLDS 2015)
Hợp đồng có thể là bị vô hiệu hóa toàn bộ hoặc một phần. Nếu trong toàn bộ hợp đồng chỉ có một phần nội dung của hợp đồng bị vô hiệu mà không ảnh hưởng đến quyền, nghĩa vụ và mục đích của các phần còn lại thì hợp đồng chỉ vô hiệu một phần.
Bản án mẫu:
+ Tranh chấp hợp đồng tín dụng trong lĩnh vực kinh doanh thương mại (Hội đồng thẩm phán TANDTC xét xử giám đốc thẩm): http://caselaw.vn/ban-an/vhvCU53GHv
Hợp đồng vô hiệu do đối tượng không thể thực hiện được (Điều 408 BLDS 2015).
Ngay từ khi giao kết hợp đồng, nếu Đối tượng của hợp đồng không được thực hiện hợp đồng này vô hiệu. Trường hợp khi giao kết hợp đồng mà một bên biết hoặc phải biết về đối tượng không thể thực hiện được của hợp đồng mà không báo cho bên kia thì phải bồi thường thiệt hại cho bên kia, trừ trường hợp bên kia biết hoặc phải biết về tình trạng này. đối tượng nhưng vẫn ký.
Bản án mẫu:
+ Tranh chấp hợp đồng dịch vụ tư vấn trong lĩnh vực kinh doanh thương mại (Giám đốc thẩm): https://caselaw.vn/ban-an/122/11-2013-kdtm-gdt
▪️ TIP.EDU.VN chia sẻ tài liệu môn Toán các lớp 1 , 2 , 3 , 4 , 5 , 6 , 7 , 8 , 9 , 10, 11, 12 và ôn thi THPT Quốc gia, phục vụ tốt nhất cho các em học sinh, giáo viên và phụ huynh học sinh trong quá trình học tập – giảng dạy.
▪️ TIP.EDU.VN có trách nhiệm cung cấp đến bạn đọc những tài liệu và bài viết tốt nhất, cập nhật thường xuyên, kiểm định chất lượng nội dung kỹ càng trước khi đăng tải.
▪️ Bạn đọc không được sử dụng những tài nguyên trang web với mục đích trục lợi.
▪️ Tất cả các bài viết trên website này đều do chúng tôi biên soạn và tổng hợp. Hãy ghi nguồn website https://tip.edu.vn/ khi copy bài viết.