Oxit lưỡng tính là gì? Các oxit lưỡng tính

Oxit lưỡng tính là gì? Các oxit lưỡng tính được VnDoc biên soạn giúp các bạn hiểu được khái niêm về oxit lưỡng tính, ở chương trình lớp 8, 9 được học oxit axit, oxit bazo biết được tính chất chung, cũng như các oxit đặc trưng. Khái niệm cũng như tính chất oxit lưỡng tính không được trình bày cụ thể. Dưới đây sẽ giúp các bạn hiểu rõ hơn về oxit lưỡng tính.

Mời các bạn tham khảo thêm một số tài liệu liên quan 

• Oxit trung tính là gì? Tính chất hóa học của oxit trung tính
• Oxit là gì, phân loại oxit, cách gọi tên oxit
• Tính chất hóa học Oxit Bazơ

1. Tính lưỡng tính là gì?

Lưỡng tính là khả năng của một số chất tùy theo điều kiện mà thể hiện tính chất axit hoặc tính chất bazơ, tạo ra muối khi tác dụng với axit cũng như khi tác dụng với bazơ.

Ví dụ:

Al₂O₃ + 6HCl → 2AlCl₃ + 3H₂O

Al₂O₃ + 2NaOH → 2NaAlO₂ + H₂O

Zn(OH)₂ + 2HNO₃ → Zn(NO₃)₂ + H₂O

Zn(OH)₂ + 2KOH → K₂ZnO₂ + 2H₂O

Như vậy, Al₂O₃, Zn(OH)₂,…đều là các chất có tính lưỡng tính.

Nói rằng chất có tính lưỡng tính tác dụng được với axit và bazơ; vậy nói ngược lại, chất tác dụng với axit và bazơ là chất có tính lưỡng tính có đúng không?

Không nên nói ngược lại! Chất có tính lưỡng tính khi tác dụng với axit hoặc bazơ gây ra phản ứng trung hòa; nhưng nhiều loại hợp chất khi tác dụng với axit hoặc bazơ không gây ra phản ứng trung hòa. Đa số các muối tác dụng với axit tạo ra muối và axit hoặc tác dụng với bazơ tạo thành muối và bazơ.

Ví dụ:

CuCl₂ + H₂SO₄ → CuSO₄ + 2HCl

CuCl₂ + 2NaOH → 2NaCl + Cu(OH)₂

Như vậy, tùy theo bản chất của phản ứng mà xác định chất có tính lưỡng tính hay không!

2. Oxit lưỡng tính là gì?

Oxit lưỡng tính: Là những oxit vừa tác dụng với dung dịch axit, vừa tác dụng với dung dịch bazơ, ví dụ như: Al₂O₃, ZnO, Cr₂O₃,…

Phương trình hóa học minh họa:

Al₂O₃ + 6HCl → 2AlCl₃ + 3H₂O

Al₂O₃ + 2NaOH → H₂O + 2NaAlO₂ (natri aluminat)

ZnO + 2HCl → ZnCl₂ + H₂O

ZnO + 2NaOH → Na₂ZnO₂ + H₂O

3. Mở rộng  những chất lưỡng tính thường gặp 

=> các hydroxit lưỡng tính: Al(OH)₃, Zn(OH)₂, Sn(OH)₂, Pb(OH)₂, Be(OH)₂, Cr(OH)₃ ..

=> các oxit lưỡng tính: Al₂O₃, ZnO, SnO, PbO, BeO, Cr₂O₃ …

=> Các muối mà gốc axit còn chứa H có khả năng phân ly ra H⁺ của đa axit yếu: HCO₃^– , HPO₄^2-, H₂PO₄– , HS- , HSO₃– (NaHCO₃, NaHS….)

=> lưỡng tính 2 thành phần, thường tạo bởi cation của bazơ yếu + anion của axit yếu:

(NH₄)₂CO₃, HCOONH₄,.. .

CHÚ Ý:

*H₃PO₃ là axit 2 nấc, H₃PO₂ là axit 1 nấc, este, kim loại không phải chất lưỡng tính.

*Chất tác dụng cả với HCl và NaOH chưa chắc là chất lưỡng tính

Ví dụ:, ESTE, Al,Zn đều tác dụng NaOH và HCl nhưng không phải chất lưỡng tính

Cu(OH)₂ còn nhiều tranh cãi và mâu thuẫn nên không được xem đây là chất lưỡng tính.

4. Muối axit của axit yếu

Muối axit của axit yếu bao gồm NaHCO₃, KHS, NaH₂PO₄, Na₂HPO₄, KHSO₃,… Các chất này khi tác dụng với HCl và NaOH sẽ cho ra các phản ứng hóa học khác nhau.

Cụ thể:

Tác dụng với HCl

HCO₃– + H⁺→ H₂O + CO₂

HSO₃– + H⁺→ H2O + SO₂

HS⁻ + H+ → H₂S

Tác dụng với NaOH

HCO₃-+ OH− → CO₃^2- + H₂O

HSO₃-+ OH− → SO₃^2- + H₂O

HS⁻ + OH− → S²⁻ + H₂O

5. Câu hỏi trắc nghiệm vận dụng liên quan 

Câu 1. Dãy oxit nào sau đây vừa tác dụng với nước, vừa tác dụng với dung dịch bazơ

A. CaO, CuO

B. CO, Na2O.

C. CO₂, SO₂

D. P₂O₅, MgO

Câu 2. Dãy chất sau đây chỉ gồm các oxit:

A. MgO, Ba(OH)₂, CaSO₄, HCl.

B. MgO, CaO, CuO, FeO.

C. SO₂, CO₂, NaOH, CaSO₄.

D. CaO, Ba(OH)₂, MgSO₄, BaO.

Câu 3. Oxit lưỡng tính là:

A. Những oxit tác dụng với dung dịch axit tạo thành muối và nước.

B. Những oxit tác dụng với dung dịch bazơ và tác dụng với dung dịch axit tạo thành muối và nước.

C. Những oxit tác dụng với dung dịch bazơ tạo thành muối và nước.

D. Những oxit chỉ tác dụng được với muối.

Câu 4. Oxit nào dưới đây thuộc loại oxit lưỡng tính?

A. Na₂O

B. K₂O

C. CrO₃

D. Cr₂O₃

Câu 5. Dãy chất nào sau đây vừa tác dụng với dung dịch NaOH vừa tác dụng với dd HCl?

A. Al(OH)₃, Zn(OH)₂, Sn(OH)₂.

B. Al(OH)₃, Zn(OH)₂, Fe(OH)₂.

C. Cu(OH)₂, Zn(OH)₂, Sn(OH)₂.

D. Zn(OH)₂, Sn(OH)₂, Mg(OH)₂.

Câu 6. Các oxit của crom: (a) Cr₂O₃, (b) CrO, (c) CrO₃. Oxit axit, oxit bazơ, oxit lưỡng tính có thứ tự là

A. b, a, c

B. c, b, a

C. c, a, b

D. a, b, c

Câu 7. Oxit nào sau đây có tính lưỡng tính?

A. CrO₃.

B. MgO.

C. CaO.

D. Cr₂O₃.

Câu 8. Dãy chất nào sau đây là oxit lưỡng tính

A. Al₂O₃, ZnO, PbO, Cr₂O₃

B. Al₂O₃, MgO, PbO, SnO₂

C. CaO, ZnO, Na₂O, Cr₂O₃

D. PbO₂, Al₂O₃, K₂O, SnO₂

Câu 9. Hợp chất nào sau đây không có tính lưỡng tính?

A. Al₂(SO₄)₃.

B. Cr₂O₃.

C. Al₂O₃.

D. Al(OH)₃.

Câu 10. Cho dãy các chất: Al, Al(OH)₃, Al₂O₃, AlCl₃, NaHCO₃. Số chất lưỡng tính trong dãy là

A. 2.

B. 4.

C. 3.

D. 1.

Câu 11. Al, Al₂O₃, Al(OH)₃ đều tác dụng được với dung dịch HCl và dung dịch NaOH. Các chất có tính chất lưỡng tính là

A. Al và Al(OH)₃.

B. Al và Al₂O₃.

C. Al, Al₂O₃ và Al(OH)₃.

D. Al₂O₃, Al(OH)₃.

Câu 12. Sục từ từ khí CO₂ vào dung dịch natri aluminat đến dư thì

A. không có phản ứng xảy ra.

B. tạo kết tủa Al(OH)₃, phần dung dịch chứa Na₂CO₃.

C. tạo kết tủa Al(OH)₃, phần dung dịch chứa NaHCO₃.

D. tạo kết tủa Al(OH)₃, sau đó kết tủa bị hòa tan lại.

Câu 13: Trong các dung dịch: HNO₃, KCl, K₂SO₄, Ca(OH)₂, KHSO₄, Mg(NO₃)₂. Dãy gồm các chất đều tác dụng được với dung dịch Ba(HCO₃)₂ là

A. HCl, Ca(OH)₂, KHSO₄, Mg(NO₃)₂.

B. HCl, Ca(OH)₂, KHSO₄, K₂SO₄.

C. KCl, K₂SO₄, Ca(OH)2.

D. HCl, KCl, K₂SO₄.

Câu 14. Dãy các chất nào sau đây vừa tác dụng với dung dịch HCl vừa tác dụng với dung dịch NaOH?

A. Pb(OH)₂, ZnO, Fe₂O₃ .

C. Na₂SO₄, HNO₃, Al₂O₃.

B. Al(OH)₃, Al₂O₃, Na₂CO₃.

D. Na₂HPO₄, Al₂O₃, Zn(OH)₂.

Câu 15. Cho các hiđroxit sau: Mg(OH)₂, Zn(OH)₂, Al(OH)₃, Fe(OH)₂, Sn(OH)₂, Pb(OH)₂, Fe(OH)₃, Cr(OH)₃, Cr(OH)₂. Số hiđroxit có tính lưỡng tính là

A. Zn(OH)₂, Al(OH)₃, Sn(OH)₂, Pb(OH)₂, Fe(OH)₃, Cr(OH)₂

B. Mg(OH)₂, Al(OH)₃, Sn(OH)₂, Fe(OH)₃, Cr(OH)₃

C. Al(OH)₃, Sn(OH)₂, Fe(OH)₃, Cr(OH)₃

D. Zn(OH)₂, Al(OH)₃, Sn(OH)₂, Pb(OH)₂, Cr(OH)₃

Câu 16. Cho dãy các oxit: MgO, FeO, CrO₃, Cr₂O₃. Số oxit lưỡng tính trong dãy (theo Bronsted) là:

A. 4

B. 1

C. 3

D. 2

Câu 17. Dãy gồm các chất tác dụng với cả hai dung dịch NaOH và dung dịch HCl là

A. Al(OH)₃, Al₂O₃, NaHCO₃, (NH₄)₂CO₃.

B. Na₂SO₄, HNO₃, Al₂O₃, Na₂CO₃.

C. Na₂SO₄, ZnO, Zn(OH)₂, NaHCO₃.

D. CuSO₄, Al(OH)₃, BaCl₂, Na₂CO₃.

………………..

Mời các bạn tham khảo thêm một số tài liệu liên quan 

• 100 Câu hỏi trắc nghiệm về Oxit – Axit – Bazơ – Muối
• Phương pháp giải bài tập về nhôm
• Bài tập về nhôm và hợp chất của nhôm

Trên đây VnDoc đã gửi tới bạn đọc Oxit lưỡng tính là gì? Các oxit lưỡng tính. Nội dung tài liệu dễ hiểu giúp các bạn học sinh dễ dàng nắm bắt. Các bạn có thể các em cùng tham khảo thêm một số tài liệu liên quan hữu ích trong quá trình học tập như: Giải bài tập Hóa 12, Giải bài tập Toán lớp 12, Giải bài tập Vật Lí 12 ,…./