Nhật Bản giữa hai cuộc chiến tranh thế giới – Lịch sử 8 Bài 19

Nhật Bản giữa hai cuộc chiến tranh thế giới có nhiều thay đổi về kinh tế và chính trị. Kinh tế phát triển không ổn định, các cuộc khủng hoảng lớn nổ ra, các chính sách đối nội và đối ngoại của chính phủ đã khiến Nhật Bản trở thành điểm nóng của chiến tranh ở châu Á. Để hiểu thêm về nội dung này, mời các bạn tham khảo bài viết Nhật Bản giữa hai cuộc chiến tranh thế giới dưới đây. Tip.edu.vn

Nhật Bản giữa hai cuộc chiến tranh thế giới – Đầu những năm 1918-1923

Là nước được hưởng lợi từ Chiến tranh thế giới thứ nhất, trong những năm 1914 – 1918 nền kinh tế Nhật Bản có những chuyển biến tích cực, là thời kỳ Nhật Bản phát triển nhất giữa hai cuộc chiến tranh thế giới.

Thuộc kinh tế

Có thể thấy, Nhật Bản giữa hai cuộc chiến tranh thế giới, cụ thể là trong những năm đầu sau chiến tranh 1918-1923, có những điểm nổi bật về kinh tế như sau:

Ngành công nghiệp: Sau Chiến tranh thế giới thứ nhất (1914-1918), Nhật Bản có nhiều thuận lợi để phát triển kinh tế công nghiệp:

• Nhật Bản không bị chiến tranh tàn phá như nhiều nước Châu Âu khác.
• Lợi dụng các nước Châu Âu đang có chiến tranh, Nhật Bản tranh thủ sản xuất và xuất khẩu hàng hóa.
• Sản xuất công nghiệp ở Nhật Bản phát triển nhanh chóng.

Biểu hiện là từ năm 1914 đến năm 1919, sản lượng công nghiệp của Nhật Bản tăng gấp 5 lần, tổng giá trị xuất khẩu tăng gấp 4 lần, dự trữ vàng và ngoại tệ tăng gấp 6 lần. Năm 1920-1921 Nhật Bản lâm vào khủng hoảng:

• Sự tồn tại của tàn dư phong kiến ​​đã kìm hãm sự phát triển của kinh tế nông nghiệp, giá cả lương thực, thực phẩm vô cùng đắt đỏ.
• Nguyên nhân của cuộc khủng hoảng là do dân số tăng nhanh, thiếu nguyên liệu cho sản xuất và thị trường tiêu thụ, mất cân đối giữa công nghiệp và nông nghiệp, đặc biệt là do trận động đất ở Tokyo năm 1923.

Về xã hội

Nhật Bản giữa hai cuộc chiến tranh thế giới, đặc biệt là trongĐầu sau chiến tranh 1918 – 1923, có những đặc điểm xã hội nổi bật như:

Đời sống của người lao động tuy được cải thiện nhưng chưa đáng kể, người dân còn nhiều khó khăn do thiên tai, đói nghèo. Các phong trào đấu tranh của công nhân và nông dân nổ ra:

• Điển hình là cuộc đấu tranh đánh chiếm kho thóc của quần chúng nhân dân năm 1918 hay còn gọi là “cuộc bạo động lúa gạo”, phong trào này đã thu hút 10 triệu người tham gia.
• Phong trào bãi công của công nhân diễn ra sôi nổi và rộng khắp; trên cơ sở đó tháng 7-1922, Đảng Cộng sản Nhật Bản được thành lập để phụ trách.

Nhật Bản giữa hai cuộc chiến tranh thế giới – Những năm 1924 – 1929

Nhật Bản và Mỹ là hai quốc gia được hưởng lợi nhiều nhất từ ​​chiến tranh thế giới thứ nhất, nhưng khác với sự phát triển thịnh vượng của Mỹ trong suốt thế kỷ 20, nền kinh tế Nhật Bản trong thời kỳ này gặp nhiều khó khăn. Nhìn chung, đất nước Nhật Bản giữa hai cuộc chiến tranh thế giới, cụ thể là những năm 1924 – 1929 có những đặc điểm nổi bật sau:

Thuộc kinh tế

Từ năm 1924 đến năm 1929, nền kinh tế Nhật Bản phát triển không ổn định:

• Năm 1926, sản lượng công nghiệp của Nhật Bản phục hồi và vượt mức trước chiến tranh.
• Năm 1927, Nhật Bản rơi vào cuộc khủng hoảng tài chính khiến 30 ngân hàng ở Tokyo bị phá sản. Cuộc khủng hoảng kinh tế khiến cộng đồng doanh nghiệp và toàn thể người dân Nhật Bản mất niềm tin vào chính phủ, chấm dứt sự phục hồi ngắn ngủi của nền kinh tế Nhật Bản.

Nguyên nhân của cuộc khủng hoảng:

• Nhiên liệu, vật liệu sản xuất kém
• Tỷ lệ thất nghiệp quá cao (1 triệu người thất nghiệp năm 1928)
• Nông dân bị bần cùng hóa, giá cả tăng cao dẫn đến sức mua kém, thị trường trong nước càng bị thu hẹp.

Mỹ và Nhật đều là những quốc gia gặt hái được nhiều lợi ích từ chiến tranh thế giới thứ nhất, không phải chịu nhiều tổn thất sau chiến tranh mà ngược lại, cả hai đều tận dụng tốt thời cơ để kiếm lợi. Tuy nhiên, nếu Mỹ phát triển thịnh vượng và ổn định trong suốt thập kỷ 20 của thế kỷ XX thì kinh tế Nhật Bản lại phát triển bấp bênh, không ổn định, chỉ phát triển được một thời gian ngắn rồi rơi vào khủng hoảng.

Sở dĩ có sự khác biệt này là do Mỹ chú trọng cải tiến kỹ thuật – công nghệ, đổi mới quản lý sản xuất, nâng cao năng lực cạnh tranh, có vốn lớn, nguồn nguyên liệu dồi dào. Do nguyên liệu, nhiên liệu khan hiếm nên Nhật Bản phải nhập khẩu quá mức, giá vốn cao, sức cạnh tranh yếu; công nghiệp không được cải thiện, nông nghiệp đình trệ, sức mua của nhân dân thấp.

Như vậy, Nhật Bản giữa hai cuộc chiến tranh thế giới, cụ thể là giai đoạn 1924 – 1929, đã trải qua nhiều cuộc khủng hoảng kinh tế.

Về mặt chính trị và xã hội

Đầu những năm 20 của thế kỷ XX, Nhật Bản đã thực hiện một số cải cách chính trị:

• Ban hành luật phổ thông đầu phiếu cho nam giới, thực hiện cắt giảm ngân sách quốc phòng.
• Giảm căng thẳng trong quan hệ với các cường quốc khác

Vào những năm cuối của thập kỷ 20 của thế kỷ XX, chính phủ Tanaca đã thực hiện các chính sách đối nội và đối ngoại tích cực:

• Chủ trương dùng vũ lực bành trướng ra nước ngoài nhằm tháo gỡ khó khăn, trấn áp các phong trào trong nước
• Cùng với việc quân sự hóa đất nước, năm 1927, chính quyền Tanaka lên kế hoạch chiến tranh toàn cầu, hai lần xâm lược Sơn Đông – Trung Quốc nhưng đều thất bại.

Nhật Bản giữa hai cuộc chiến tranh thế giới – Những năm 1929-1933

Nhật Bản giữa hai cuộc chiến tranh thế giới – Cụ thể trong giai đoạn 1929 – 1933 có nhiều đặc điểm nổi bật. Từ năm 1929, nền kinh tế Nhật Bản lâm vào khủng hoảng. Để giải quyết vấn đề này, Chính phủ Nhật Bản đã tiến hành quân sự hóa bộ máy Nhà nước và chiến tranh xâm lược, bành trướng thế lực; Điều này khiến dân tình vô cùng phẫn nộ.

Khủng hoảng kinh tế 1929-1933 ở Nhật Bản

Cuộc khủng hoảng kinh tế thế giới giai đoạn 1929-1933 đã ảnh hưởng nặng nề đến nền kinh tế Nhật Bản, đặc biệt là lĩnh vực sản xuất nông nghiệp do phụ thuộc quá nhiều vào thị trường bên ngoài.

Biểu hiện của cuộc khủng hoảng giai đoạn 1929-1933 ở Nhật Bản

• Sản lượng công nghiệp năm 1931 giảm 32,5%
• Sản lượng nông nghiệp giảm 1,7%
• Ngoại thương giảm 80%
• Đồng yên mất giá nghiêm trọng
• Mâu thuẫn xã hội lên đến đỉnh điểm, các cuộc đấu tranh của nhân dân lao động nổ ra gay gắt.

Quá trình quân sự hóa bộ máy nhà nước

Để giải quyết khó khăn thiếu nguyên liệu, nhiên liệu, thị trường tiêu thụ, đưa nước Nhật ra khỏi khủng hoảng, Chính phủ Nhật đã quân sự hóa bộ máy nhà nước và tiến hành chiến tranh xâm lược.

Quá trình quân phiệt hóa: do có sẵn chế độ chuyên quyền của hoàng đế, quá trình quân sự hóa bộ máy nhà nước diễn ra thông qua việc chuyển bộ máy nhà nước từ chế độ dân chủ tư sản đại diện sang chế độ chuyên quyền. chế độ độc tài phát xít. Quá trình này kéo dài trong những năm 30 của thế kỷ XX. Từ năm 1937, giai cấp thống trị Nhật Bản ngừng đấu tranh nội bộ, tập trung vào quá trình quân sự hóa bộ máy nhà nước.

Song song với quá trình quân sự hóa bộ máy nhà nước, Nhật Bản đẩy mạnh chiến tranh xâm lược thuộc địa:

• Năm 1931, Nhật Bản xâm lược Đông Bắc Trung Quốc và biến đây thành bàn đạp để tấn công châu Á.
• Trong thời kỳ này, Nhật Bản thực sự trở thành lò lửa chiến tranh ở châu Á.

Cuộc đấu tranh của nhân dân Nhật Bản chống lại chủ nghĩa quân phiệt

Trong những năm 30 của thế kỷ 19, các cuộc đấu tranh chống chủ nghĩa quân phiệt của nhân dân Nhật Bản diễn ra sôi nổi:

• Lãnh đạo: Đảng Cộng sản Nhật Bản
• Hình thức đấu tranh: biểu tình, bãi công liên tục nổ ra, Mặt trận nhân dân được thành lập
• Mục đích: làm chậm quá trình quân sự hóa bộ máy nhà nước và phản đối chính sách xâm lược quá khích của chính phủ Nhật Bản.

Trên đây là bài viết về đất nước Nhật Bản giữa hai cuộc chiến tranh thế giới, hi vọng sẽ cung cấp cho các bạn những thông tin hữu ích cho quá trình học tập và nghiên cứu của mình. Nếu có bất kỳ thắc mắc nào về các vấn đề liên quan đến bài học Nhật Bản giữa hai cuộc chiến tranh thế giới, đừng quên để lại bình luận để cùng Tip.edu.vn tìm hiểu thêm nhé. Chúc may mắn với các nghiên cứu của bạn!

Xem thêm:

• Nước Mỹ giữa hai cuộc chiến tranh thế giới – Lịch sử 8
• Hạn chế của cách mạng tư sản Pháp – Lịch sử 8
• Những cuộc cách mạng tư sản đầu tiên trong lịch sử thế giới