Khởi nghĩa Yên Thế Lịch sử 11: Nguyên nhân, Tóm tắt diễn biến, Tính chất và Kết quả

Giai đoạn lịch sử của đất nước ta từ năm 1858 đến cuối thế kỷ 19 đã diễn ra nhiều sự kiện lịch sử quan trọng. Khởi nghĩa Yên Thế lịch sử 11 trong bài viết 21 đã tóm tắt nội dung cũng như những thông tin cụ thể về cuộc khởi nghĩa này và phong trào yêu nước của nhân dân Việt Nam. Cùng Tip.edu.vn tìm hiểu về cuộc khởi nghĩa Yên Thế qua các giai đoạn, nguyên nhân, tóm tắt diễn biến, tính chất, kết quả và ý nghĩa qua bài viết dưới đây nhé!

Khái niệm về cuộc khởi nghĩa Yên Thế

• Cuộc khởi nghĩa Yên Thế lịch sử 11 đã học ở bài 21: Được biết đến là cuộc đối đầu vũ trang giữa quân Pháp và nông dân sống rải rác vùng Thái Nguyên. Người lãnh đạo cuộc khởi nghĩa này là Hoàng Hoa Thám. Cuộc nổi dậy bắt đầu vào năm 1884 và kết thúc vào năm 1913.
• Mục đích của cuộc khởi nghĩa là phản đối chính sách bình định và chính sách bóc lột, áp bức của thực dân Pháp, đồng thời bảo vệ quyền lợi của dân cày.
• Lực lượng: chủ yếu là nông dân
• Vị trí: Vùng núi Yên Thế – Tỉnh Giang
• Thời gian hoạt động của cuộc khởi nghĩa: Trong 29 năm liên tục 1884-1913
• Hình thức: Đấu tranh vũ trang

Tổng quan về Yên Thế: Thuộc vùng Tây Bắc tỉnh Bắc Giang, thuộc vùng núi rừng rậm rạp, địa hình hiểm trở. Vì vậy rất thích hợp với lối đánh du kích, rất tiện lợi khi bị địch truy đuổi. Trên đây là những nét về cuộc khởi nghĩa Yên Thế 11 lịch sử.

Vài nét về tiểu sử Hoàng Hoa Thám

Thủ lĩnh của cuộc khởi nghĩa Yên Thế 11 lịch sử là Hoàng Hoa Thám. Ông quê ở làng Dị Chế, huyện Tiên Lữ, tỉnh Hưng Yên. Hoàng Hoa Thám sinh năm 1846 trong một gia đình nho học nghèo. Ông tham gia nghĩa quân của Đề Cáp trước khi trở thành thủ lĩnh của cuộc khởi nghĩa Yên Thế.

Anh là một người thanh cao, sống giản dị và kín đáo. Là người dũng cảm, yêu nước, căm thù giặc, với trí thông minh và lòng kiên trung, Hoàng Hoa Thám đã đứng lên lãnh đạo cuộc khởi nghĩa Yên Thế. Ông đã dựa vào lợi thế của vùng núi Yên Thế để sử dụng chiến tranh du kích chống thực dân Pháp trong gần 30 năm.

Nguyên nhân khởi nghĩa Yên Thế

Cuộc khởi nghĩa Yên Thế 11 lịch sử bắt nguồn từ vùng Yên Thế Thượng. Nguyên nhân dẫn đến cuộc nổi dậy này được ghi nhận bởi 3 nguyên nhân chính là

• Thực dân Pháp áp bức bóc lột, cướp đất đồn điền, khai khẩn …
• Do nhu cầu tự vệ của người dân để bảo vệ vùng đất này, bảo vệ sự sống
• Truyền thống yêu nước chống giặc ngoại xâm

Diễn biến cuộc khởi nghĩa Yên Thế

Theo ghi nhận, cuộc khởi nghĩa Yên Thế 11 bài 21 lịch sử trải qua 4 giai đoạn chính, mỗi giai đoạn có những đặc điểm khác nhau. Hãy cùng tìm hiểu cụ thể và chi tiết về các giai đoạn cũng như sơ lược về cuộc khởi nghĩa Yên Thế qua những thông tin dưới đây

Giai đoạn I (1884-1892)

• Từ năm 1884 đến năm 1892: Khởi nghĩa Yên Thế do Đề Cáp lãnh đạo. Nhìn chung, thời kỳ này có hàng chục nhóm nghĩa quân chống Pháp hoạt động riêng lẻ với nhiều thủ lĩnh khác nhau, trong đó uy tín nhất là Đê Cáp. Tuy chưa hoàn toàn thống nhất nhưng nghĩa quân cũng hoạt động có hiệu quả
• Cuối tháng 12 năm 1890, thực dân Pháp ba lần tấn công vào Hố Chuối, nhưng nghĩa quân của Đề Thám đều đánh bại.
• Năm 1891, thực dân Pháp tiếp tục tấn công Chuối Cọp, nghĩa quân phải rút về Đồng Hòm. Lúc này, De Cap đã trở thành chỉ huy và trở thành thủ lĩnh uy tín nhất của cuộc khởi nghĩa.
• Tháng 3 năm 1892, thực dân Pháp huy động 2.200 bộ đội đặc công từ nhiều ngành do tướng Voiron chỉ huy tấn công vào căn cứ của nghĩa quân. Nghĩa quân dưới sự lãnh đạo đã chiến đấu anh dũng nhưng cuối cùng phải rút khỏi căn cứ vì lực lượng chênh lệch quá lớn.
• Lực lượng nghĩa quân suy yếu vào cuối năm 1892, một số thủ lĩnh hy sinh, một số thủ lĩnh khác đầu hàng quân Pháp, tiêu biểu là thủ lĩnh De Cap bị giết vào tháng 4-1892.
• Trước tình thế hiểm nghèo, Đề Thám thay Đề Cáp lãnh đạo cuộc khởi nghĩa. Tuy gặp nhiều khó khăn về mọi mặt nhưng nghĩa quân đã phát huy hết sức mạnh của lối đánh cùng với địa hình hiểm trở, kết hợp với cơ động để thoát khỏi vòng vây của thực dân Pháp.

Thời kỳ thứ hai (1893-1897)

• Trong giai đoạn tiếp theo này, Đề Thám đã khôi phục nghĩa quân, tập hợp số quân còn lại và mở rộng địa bàn hoạt động.
• Trong hoàn cảnh khó khăn, để bảo toàn lực lượng và tiếp tục duy trì cuộc khởi nghĩa, Đề Thám đã hai lần cầu hòa với thực dân Pháp vào tháng 10/1894 và tháng 12/1897.
• Theo thỏa thuận giữa hai bên, tháng 10 năm 1894, thực dân Pháp rút khỏi vùng Yên Thế, Đề Thám cai quản 4 tổng.
• Tháng 11 năm 1895, quân Pháp phá bỏ hiệp ước và tổ chức tấn công. Nghĩa quân của Đề Thám phải chia thành nhiều tốp lẫn vào quần chúng để tránh bị phát hiện.
• Cuộc hòa giải lần thứ hai vào tháng 12 năm 1897 do Đề Thám khởi xướng nhằm bảo toàn nghĩa quân trước sự truy lùng ráo riết của quân Pháp. Lần này nghĩa quân phải giao nộp hết vũ khí. Dù đã yên tâm nhưng Đề Thám vẫn không phục mà ngấm ngầm củng cố lực lượng.

Thời kỳ thứ ba (1898-1908)

• Nghĩa quân của Đề Thám vẫn giữ vững tinh thần chiến đấu suốt 11 năm đình chiến. Cuộc khởi nghĩa Yên Thế lịch sử 11 bài 21 đã đến lúc kết thúc. Tranh thủ thời gian chậm trễ, ông cùng nghĩa quân tích cực luyện tập quân sự, sản xuất chuẩn bị kháng chiến.
• Nghĩa quân tuy lực lượng không đông nhưng lại thiện chiến vô cùng. Bên cạnh đó, Đề Thám còn mở rộng hoạt động với các sĩ phu yêu nước Bắc Kỳ và Trung Kỳ.
• Yên Thế bấy giờ trở thành căn cứ địa tập hợp của nhiều sĩ phu yêu nước khắp mọi miền đất nước. Đội quân khởi nghĩa của Đề Thám đã hai lần đón nhà yêu nước Phan Bội Châu về đây. Chiến sĩ yêu nước Phan Chu Trinh cũng đến đây vào năm 1906.
• Một căn cứ mang tên Từ Nghệ ra đời dành cho các liệt sĩ miền Trung.
• Trong thời kỳ này, thực dân Pháp cũng ra sức lập các chốt giao thông để giáng đòn quyết định vào cuộc khởi nghĩa Yên Thế.

Thời kỳ thứ tư (1909-1913)

• Năm 1908 một số quân Pháp bị giết khi Đề Thám tham gia cuộc khởi nghĩa của lính khố xanh. Đến tháng 7 cùng năm, dưới sự tham gia và lãnh đạo của ông, một số binh lính Pháp đã bị đầu độc. Kế hoạch đã được vạch ra rất chi tiết, nhưng kết quả vẫn không thành công.
• Đầu tháng 1 năm 1909, thực dân Pháp quyết đánh trả, tiêu diệt nghĩa quân. Dưới sự chỉ đạo của Batay, cuộc nổi dậy bị tấn công bởi 15.000 quân thiện chiến của Pháp. Do sức mạnh quá chênh lệch, nghĩa quân chống cự và dần dần phải rút lui.
• Trên đường rút lui, nghĩa quân của Đề Thám vẫn chống trả quyết liệt khiến quân Pháp nhiều lần hoảng sợ.
• Cuối năm 1909, lực lượng nghĩa quân bị suy giảm nghiêm trọng do bị địch truy kích, hầu hết các thủ lĩnh hy sinh hoặc rơi vào tay giặc, một số bỏ chạy tán loạn.
• Đề Thám phải cầu cứu Lương Tam Kỳ nhưng cuối cùng lại bị thủ lĩnh của mình sát hại. Sự kiện này đánh dấu sự thất bại hoàn toàn của cuộc khởi nghĩa.

Nguyên nhân thất bại của cuộc khởi nghĩa Yên Thế Lịch sử 11

Kết quả là cuộc khởi nghĩa Yên Thế đã thất bại trong gần 30 năm chiến đấu. Nhìn chung, cuộc khởi nghĩa Yên Thế 11 lịch sử có quy mô lớn và tầm chiến lược, nhưng cuối cùng cuộc khởi nghĩa vẫn thất bại. Có nhiều nguyên nhân được đưa ra, sau đây là một số nguyên nhân chính dẫn đến thất bại của cuộc khởi nghĩa này:

• Khởi nghĩa Yên Thế chưa thực sự thu phục được lòng dân, có khi còn gây hấn với dân.
• Mục tiêu chính của cuộc khởi nghĩa này chỉ ở vùng đất Yên Thế nên chỉ thích hợp với dân cày tản cư nên không tranh thủ được các thành phần khác trong xã hội.
• Ban đầu nghĩa quân chưa thống nhất, tư tưởng lãnh đạo chưa hài hòa trên dưới.
• Không hợp tác với các phong trào chống Pháp lúc bấy giờ

Đánh giá cuộc khởi nghĩa Yên Thế qua một số câu hỏi trong chương trình

Để hiểu sâu hơn về cuộc khởi nghĩa này, chúng ta cùng tìm hiểu qua phần trả lời các câu hỏi trong chương trình SGK Lịch sử 11 bài 21.

Nhận xét về những người lãnh đạo cuộc khởi nghĩa Yên Thế?

• Bao gồm nhiều thủ lĩnh khác nhau vì đây là một cuộc nổi dậy nhỏ
• Các thủ lĩnh đều xuất thân từ nông dân, cuộc khởi nghĩa còn mang tính chất tự phát

Tại sao Đề Thám hai lần đòi hòa giải?

• Tương quan lực lượng quá chênh lệch
• Tạo điều kiện thuận lợi cho việc sản xuất và huấn luyện của nghĩa quân

Các chiến thuật chính của nghĩa quân Yên Thế là gì?

• Chiến tranh du kích là chiến thuật chính được sử dụng trong cuộc nổi dậy này.
• Nghĩa quân thường đánh những trận nhỏ, đánh ít, đánh nhiều, rút ​​lui nhanh.
• Lợi dụng địa thế hiểm trở của núi rừng Yên Thế để tấn công quân Pháp.

Điểm khác biệt giữa khởi nghĩa Yên Thế và phong trào Cần Vương?

• Cuộc khởi nghĩa kéo dài gần 30 năm ác liệt và bền bỉ
• Mục tiêu của cuộc khởi nghĩa là bảo vệ quyền lợi thiết thực của nông dân vùng Yên Thế vốn mang tính chất tự phát. Trong khi phong trào Cần Vương nhằm bảo vệ vua, khôi phục chế độ phong kiến.
• Khởi nghĩa nổ ra ở trung du với lối đánh du kích linh hoạt.

Vì sao khởi nghĩa Yên Thế kéo dài hơn phong trào Cần Vương?

• Tập hợp đông đảo nông dân – bộ phận chủ yếu của xã hội
• Cuộc nổi dậy trong hòa bình lịch sử lần thứ 11 được lãnh đạo bởi một thủ lĩnh khôn ngoan, can đảm, tận tụy và trung thành.
• Khai thác tối đa chiến lược du lịch của bạn và tận dụng địa hình hiểm trở của núi rừng

Vậy tại sao khởi nghĩa Yên Thế thất bại đã được giải đáp rất rõ ràng qua các yếu tố trên.

Ý nghĩa lịch sử của cuộc khởi nghĩa Yên Thế Lịch sử 11

Cuộc khởi nghĩa Yên Thế lần thứ 11 tuy thất bại nhưng đã để lại nhiều bài học kinh nghiệm quý báu và có ý nghĩa lịch sử to lớn, sau đây là những điểm chính:

• Tiêu biểu cho tinh thần đấu tranh và khởi nghĩa của nông dân
• Làm chậm bước tiến của quân Pháp trong việc bình định Trung du và miền núi Bắc Bộ
• Cổ vũ tinh thần chiến đấu của binh lính chúng ta cho những trận chiến trong tương lai
• Khẳng định tinh thần yêu nước, tinh thần xả thân bảo vệ Tổ quốc của nhân dân ta.

Cuộc khởi nghĩa Yên Thế 11 lịch sử cũng như các cuộc đấu tranh khác của nhân dân ta trong thế kỷ 19 đã minh chứng cho lòng yêu nước của nhân dân, tiêu biểu là lực lượng nông dân đông đảo. Khởi nghĩa Yên Thế cũng như bao cuộc khởi nghĩa chống Pháp khác, nổ ra rầm rộ, mạnh mẽ, thu hút đông đảo nhân dân tham gia. Hy vọng bạn đã có thể thống kê được cuộc khởi nghĩa Yên Thế qua những thông tin trên.

Hi vọng những thông tin về nguyên nhân, diễn biến, kết quả cũng như ý nghĩa của cuộc khởi nghĩa Yên Thế đã giúp ích cho các bạn trong quá trình học tập và nghiên cứu. Nếu bạn còn thắc mắc hay có những đóng góp gì thêm về bài viết Lịch sử Khởi nghĩa Yên Thế 11, hãy để lại bình luận bên dưới để chúng ta cùng trao đổi thêm nhé!

Xem thêm >>> Cách mạng tư sản Pháp cuối thế kỉ 18: Nguyên nhân, diễn biến và ý nghĩa

Xem thêm >>> Chiến tranh thế giới thứ 2 Lịch sử 11: Nguyên nhân, Tóm tắt diễn biến và Hậu quả

Xem thêm >>> Chiến tranh thế giới thứ nhất: Nguyên nhân, Tiến hóa, Bản chất, Kết quả và Ý nghĩa