Khởi nghĩa Bãi Sậy là gì? Nguyên nhân, Diễn biến, Ý nghĩa

Khởi nghĩa Bãi Sậy là một trong những cuộc nổi dậy nổ ra vào cuối thế kỷ 19 với mục đích chống thực dân Pháp. Vậy cuộc khởi nghĩa này diễn ra như thế nào và có những đặc điểm gì nổi bật? Nêu nguyên nhân, diễn biến, tính chất, kết quả, ý nghĩa và bài học kinh nghiệm của cuộc khởi nghĩa Bãi Sậy? Chúng ta cùng tìm hiểu bài viết sau của Tip.edu.vn để biết thêm về cuộc khởi nghĩa Bãi Sậy!

Thời điểm diễn ra cuộc khởi nghĩa Bãi Sậy

Khởi nghĩa Bãi Sậy là một trong những cuộc nổi dậy trong phong trào Cần Vương diễn ra vào cuối thế kỷ 19 của dân tộc Việt Nam. Cuộc khởi nghĩa này nổ ra nhằm chống lại ách thống trị của thực dân Pháp và diễn ra vào năm 1883 và kéo dài đến năm 1982 mới chính thức kết thúc.

Thời kỳ đầu khởi nghĩa (1883-1885), phong trào do Đinh Gia Quế trực tiếp lãnh đạo. Lúc này, địa bàn hoạt động chủ yếu của cuộc khởi nghĩa chỉ là vùng Bãi Sậy, bao gồm địa phận các huyện Văn Lâm, Văn Giang, Khoái Châu, Yên Mỹ thuộc tỉnh Hưng Yên. Tuy nhiên, từ năm 1885 trở đi, vai trò lãnh đạo cuộc khởi nghĩa bị thay đổi và thuộc về Nguyễn Thiện Thuật. Ông giữ vai trò là thủ lĩnh cao nhất của cuộc khởi nghĩa Bãi Sậy.

Trước khi chiếu Cần Vương ra đời

Sau khi chiếm Nam Kỳ, quân Pháp nhanh chóng tiến ra Bắc, xâm lược Bắc Kỳ của nước ta. Trước tình hình đó, nhà Nguyễn hạ lệnh cho các nghĩa quân chống Pháp hạ vũ khí, Nguyễn Thiện Thuật chống lệnh triều đình, quyết tâm đánh Pháp. Vì vậy, tháng 8 năm 1883, Pháp chiếm Hải Dương, Nguyễn Thiện Thuật vội chiêu mộ quân, âm mưu đánh chiếm tỉnh lỵ nhưng không thành nên kéo quân về phối hợp với Hoàng Tá Viêm chống Pháp ở Tây Sơn. .

Đến cuối năm 1883, sau khi Hiệp ước Harmand được ký kết, nhà Nguyễn ra lệnh bãi bỏ để chờ chỉ dụ. Tuy nhiên, Nguyễn Thiện Thuật không nghe theo mà đem quân ra Tuyên Quang cùng với Nguyễn Quang Bích giữ thành. Tuy nhiên, sau đó không lâu, khi các thành Hưng Hóa, Lạng Sơn thất thủ, Nguyễn Thiện Thuật phải chạy sang Long Châu (Trung Quốc) tiếp tục chuẩn bị lực lượng để chiến đấu.

Hưởng ứng chiếu Cần Vương

Sau khi cuộc tấn công vào kinh thành Huế bị thất bại, Tôn Thất Thuyết đưa vua Hàm Nghi chạy ra Tân Sở (Quảng Trị). Tháng 7 năm 1885, vua Hàm Nghi ra chiếu Cần Vương. Lúc này, Nguyễn Thiện Thuật đã về nước và tiến hành lập căn cứ Bãi Sậy do Đồng Quê trực tiếp giao cho. Cũng vào thời gian này, vua Hàm Nghi phong ông làm Bắc Kỳ, Thượng thư, Thượng tướng quân.

Tháng 9 năm 1885, nghĩa quân vượt sông Hồng tiến đánh các huyện Thanh Trì, Thường Tín, Phú Xuyên, Ứng Hòa. Cho đến đêm 28 rạng ngày 29 tháng 9, quân của Bãi Sậy tấn công vào thành Hải Dương, buộc quân Pháp phải điều hai pháo hạm trên sông Thái Bình để bảo vệ căn cứ của chúng.

Ngoài các hoạt động chống càn quét, những người lãnh đạo cuộc khởi nghĩa Bãi Sậy còn thường xuyên tổ chức các cuộc truy quét có hiệu quả. Ngày 26/6/1886, nghĩa quân tấn công đồn bốt của Pháp ở Cầu Đuống. Sau đó không lâu, tháng 9 năm 1885, Nguyễn Thiện Thuật trực tiếp chỉ huy nghĩa quân tấn công chiếm lại thành Hải Dương và tiến ra trấn giữ các làng xung quanh. Tuy nhiên, do lực lượng không đủ mạnh nên nghĩa quân nhanh chóng rút lui.

Khởi nghĩa Bãi Sậy tiếp tục kéo dài đến tháng 6 năm 1889, thống sứ Bắc Kỳ ra lệnh thành lập lực lượng tuần tiễu do Hoàng Cao Khải kiêm chức Khâm sai Bắc Kỳ làm đốc trường và Muselier. Cảnh sát sứ. Tại trận Đống Nhu, quân của Bãi Sậy đã giết được thủ quỹ xanh Leglee và đến ngày 24 tháng 7 thì giết được thủ quỹ xanh Escot. Sau nhiều lần chống trả quân ta không thành, quân Pháp phải phong cho Nguyễn Thiện Thuật làm “Vua Bãi Sậy”.

Cuộc nổi dậy ở bãi biển Reed đã bước vào giai đoạn cuối cùng

Sau khi vua Hàm Nghi bị bắt năm 1888 và bị đày sang châu Phi, phong trào Cần Vương bắt đầu có dấu hiệu suy yếu. Cùng với đó, sức mạnh của nghĩa quân Bãi Sậy cũng dần bị suy yếu và quân Pháp ngày càng lập nhiều đồn lũy xung quanh căn cứ Bãi Sậy. Các tướng lãnh như Lãnh Diệu, Lãnh Lộ, Lãnh Ngu, Đế Tinh và nhiều tướng khác chết trận, số còn lại bị truy kích. Lúc này, Hoàng Cao Khải đã dùng danh nghĩa của vua Đồng Khánh để dụ Nguyễn Thiện Thuật đầu hàng và hứa sẽ phục hồi chức tước cho ông.

Bên cạnh đó, tháng 7-1889, quân Pháp tập trung binh lực bao vây tấn công quân ta ở Trại Sơn, đại bản doanh của quân Hải Tống. Lúc này, quân Pháp chia thành 4 mũi bao vây căn cứ trung tâm và dùng tàu tuần tiễu ngày đêm khắp các khu vực xung quanh sông căn cứ. Với tình hình đó, nghĩa quân trong cuộc khởi nghĩa Bãi Sậy phải nhanh chóng rút lui đi nơi khác.

Trước sự lo sợ của quân ta, quân Pháp ra sức siết chặt vòng vây, tăng cường truy quét, khủng bố tinh thần nhân dân ta trong vùng hòng cắt đứt mọi liên lạc giữa nhân dân và nghĩa quân ta. Lâm vào tình cảnh kiệt quệ, lương thực, đạn dược đều cạn kiệt, ngày 12-8-1889, Đốc Tít phải đầu hàng quân Pháp.

Sau những tổn thất nặng nề trong cuộc khởi nghĩa Bãi Sậy, phong trào chống Pháp ở Hưng Yên và Hải Dương bị sa sút đáng kể. Tuy nhiên, nó vẫn chưa kết thúc và nó vẫn còn tiếp diễn trong một thời gian khá dài. Năm 1892, khi Đốc Vinh – thủ lĩnh cuối cùng của phong trào Bãi Sậy bị giết, nghĩa quân Bãi Sậy chính thức tan rã.

Khởi nghĩa Bãi Sậy do nguyên nhân nào?

• Năm 1885, khi quân đội triều đình nổi dậy tấn công quân Pháp ở kinh đô Huế nhưng không thành công. Vua Hàm Nghi và Tôn Thất Thuyết phải lánh vào Tân Sở thuộc tỉnh Quảng Trị. Tại đây, Tôn Thất Thuyết đã mượn danh vua Hàm Nghi để ra chiếu Cần Vương kêu gọi người Việt nổi dậy chống Pháp giúp vua.
• Hưởng ứng lời kêu gọi này, nhiều cuộc nổi dậy đã nổ ra, tiêu biểu là cuộc khởi nghĩa Bãi Sậy do Nguyễn Thiện Thuật lãnh đạo.

Diễn biến cuộc khởi nghĩa Bãi Sậy

• Địa bàn hoạt động của khởi nghĩa Bãi Sậy thuộc các huyện Văn Lâm, Văn Giang, Khoái Châu (tỉnh Hưng Yên) và Kinh Môn (Hải Dương). Sau đó, cuộc khởi nghĩa lan rộng ra các tỉnh lân cận như Bắc Ninh. Thái Bình, Nam Định… Người lãnh đạo cuộc khởi nghĩa là Nguyễn Thiện Thuật.
• Trong những năm 1885 – 1889, nhiều trận chiến ác liệt đã xảy ra giữa nghĩa quân và quân Pháp.
• Sau những trận đánh quân xâm lược, nghĩa quân bị suy giảm và bị bao vây.
• Đến cuối năm 1889, nghĩa quân tan rã dần.

Nêu ý nghĩa của cuộc khởi nghĩa Bãi Sậy?

Bên cạnh nguyên nhân và diễn biến của cuộc khởi nghĩa Bãi Sậy thì ý nghĩa và bài học kinh nghiệm của cuộc khởi nghĩa Bãi Sậy cũng là câu hỏi được nhiều người quan tâm, dưới đây là những ý nghĩa mà cuộc khởi nghĩa này mang lại như:

• Cuộc khởi nghĩa này đã tiếp nối truyền thống yêu nước, bất khuất của ông cha ta, cổ vũ nhân dân ta tiếp tục đấu tranh.
• Ngoài ra, cuộc khởi nghĩa Bãi Sậy còn để lại nhiều bài học kinh nghiệm bổ ích, nhất là phương thức hoạt động và hình thức chiến tranh du kích trong vùng đồng bằng chật hẹp, dân cư đông đúc.

Tính chất của cuộc khởi nghĩa Bãi Sậy là gì?

• Khởi nghĩa Bãi Sậy là cuộc khởi nghĩa dưới cờ của chế độ phong kiến
• Khởi nghĩa Bãi Sậy áp dụng chiến thuật du kích, dựa vào sự ủng hộ của nhân dân, ẩn nấp, lộ diện, đánh sập trại lính Pháp trên đường Hà Nội – Hưng Yên – Hải Dương, hoặc dựa vào địa hình lầy lội. Cây lau sậy um tùm dễ rút lui khỏi căn cứ để đánh Pháp…

Khởi nghĩa Bãi Sậy (1883 – 1892) được coi là một trong những cuộc nổi dậy tiêu biểu nhất của nhân dân đồng bằng Bắc Kỳ cuối thế kỷ 19. Tuy không giành được thắng lợi nhưng cuộc khởi nghĩa Bãi Sậy đã để lại nhiều bài học kinh nghiệm, nhất là về phương thức hoạt động và hình thức chiến đấu cho cách mạng của nhân dân ta trong thời kỳ sau này.

>>> Phong trào Cần Vương là gì? Nguyên nhân, Đặc điểm, Diễn biến và Ý nghĩa

>>> Khởi nghĩa Hương Khê: Diễn biến, ý nghĩa và nguyên nhân thất bại