Cuộc khởi nghĩa Bà Triệu (năm 248): Nguyên nhân, Diễn biến, Ý nghĩa

Khởi nghĩa Bà Triệu là một cuộc khởi nghĩa mạnh mẽ và tiêu biểu trong lịch sử nước ta. Cuộc khởi nghĩa này là kết tinh của quá trình đấu tranh không mệt mỏi. Cùng với nhau Tip.edu.vn Cùng tìm hiểu về nguyên nhân, bối cảnh lịch sử, diễn biến cũng như giá trị lịch sử và ý nghĩa của cuộc khởi nghĩa Bà Triệu qua bài viết dưới đây nhé!

Tìm hiểu sơ lược về cuộc khởi nghĩa Bà Triệu

Bối cảnh lịch sử của cuộc khởi nghĩa

Bà Triệu tên thật là Triệu Thị Trinh, là em gái của Triệu Quốc Đạt – một quý tộc ở vùng núi Quan Yên, phủ Cửu Chân (nay là huyện Yên Định, Thanh Hóa). Cô ấy là một người phụ nữ khỏe mạnh, có ý chí mạnh mẽ và khôn ngoan. Bà cùng anh trai quy tụ nhiều liệt sĩ trên đỉnh núi Nưa để mài gươm, luyện võ, chuẩn bị cho cuộc khởi nghĩa năm 19 tuổi.

Từ cuối thế kỷ thứ II đến đầu thế kỷ thứ III, nước ta bị đô hộ của Si Niếp. Năm 226, sau Sĩ Hiệp, con trai ông là Sĩ Huy chống lại nhà Ngô, dấy binh giữ quận Giao Chỉ. Nhà Ngô sai Thứ sử Lữ Đại đem quân vượt biển đàn áp Sĩ Huy. Gia đình Sĩ Huy cùng với nhiều tướng sĩ bị giết, hàng vạn người của cuộc khởi nghĩa Cửu Chân cũng bị thảm sát.

Nhân dân Giao Chỉ và Cửu Chân bị áp bức, bóc lột rất nặng nề dưới ách thống trị của nhà Ngô. Vì vậy, nhân dân Giao Chỉ, Cửu Chân đã không ngừng nổi dậy chống lại ách thống trị của nhà Đông Ngô. Trong đó, cuộc khởi nghĩa Bà Triệu là cuộc khởi nghĩa lớn nhất có sức tác động mạnh mẽ đến các tầng lớp nhân dân.

Diễn biến cuộc khởi nghĩa Bà Triệu (248)

Năm 248, cuộc khởi nghĩa do tướng Triệu Quốc Đạt và em gái là Triệu Thị Trinh (Bà Triệu) lãnh đạo nổ ra. Bà Triệu làm rùm beng cả nước kể tội họ Ngô. Và kêu gọi nhân dân đứng lên đẩy lùi quân xâm lược.

Bà Triệu cùng nghĩa quân vượt sông Mã đến vùng Bồ Điền xây dựng lũy. Về quân sự, nơi đây hội tụ đủ các yếu tố để xây dựng căn cứ địa thuận lợi cho cả tấn công và phòng thủ. Từ đây, nghĩa quân có thể ngược dòng sông Lèn đến sông Mã, sau đó rút về mạn Quan Yên hoặc về căn cứ núi Nưa khi cần. Ngoài ra, cũng có thể chủ động tấn công về phía Bắc bằng Thần Phù để khống chế đối phương.

Nhờ địa thế hiểm trở ở Bồ Điền, Bà Triệu cùng với các anh em họ Lý Hoằng Công, Lý Mỹ Công, Lý Thành Công đã chỉ huy nghĩa quân và xây dựng hệ thống đồn lũy vững chắc. Nghĩa quân ngày càng lớn mạnh, khắp hai quận Cửu Chân và Giao Chỉ, nhân dân hết lòng hưởng ứng cuộc đấu tranh cứu nước của Bà Triệu.

Các làng giặc Ngô ở Cửu Chân lần lượt bị đánh tan. Nghĩa quân tấn công quận lỵ Tư Phố, căn cứ quân sự của nhà Ngô ở Cửu Chân. Thừa thắng xông lên, nghĩa quân chuyển hướng hoạt động ở vùng đồng bằng sông Mã.

Từ Cửu Chân, khởi nghĩa Bà Triệu nhanh chóng lan sang Giao Chỉ, đến Cửu Đức. Thứ sử Châu Giao bị giết, các quan cai trị ở Châu Giao vô cùng hoảng sợ. Nhà Ngô thừa nhận năm 248, cả Châu Giao náo động.

Khi anh trai của Triệu Quốc Đạt tử trận, Bà Triệu trở thành thủ lĩnh của quân khởi nghĩa. Nghĩa quân đánh nhiều trận liên tiếp, lực lượng khởi nghĩa ngày càng mạnh, quân số lên đến hàng vạn người.

Trước tình hình đó, chính quyền đô hộ cử Lục Dận làm Tổng đốc Giao Châu cùng 8 vạn quân tiếp viện để đàn áp cuộc khởi nghĩa Bà Triệu. Khi đến Giao Châu, tổng đốc Lục Dận dùng tiền mua chuộc một số thủ lĩnh các cuộc nổi dậy lẻ tẻ ở địa phương. Hoàng Ngô cùng một số thủ lĩnh và ba vạn hộ dân ở Cao Hùng đầu hàng.

Giao Chỉ được ổn định, Lục Dận dùng toàn lực tấn công vào Cửu Chân. Cuộc tấn công kéo dài hơn hai tháng, nhưng căn cứ Bồ Điền vẫn đứng vững. Việc này khiến quân địch bị tổn thất nặng nề, Lục Dận phải cử thêm binh lính tăng cường bao vây.

Lục Âm tiếp tục tập trung lực lượng tấn công vào doanh trại của nghĩa quân. Về tổ chức và vũ khí, quân Ngô vượt trội hơn hẳn nghĩa quân Bà Triệu. Khiến nghĩa quân suy yếu dần rồi tan rã.

Ngày 22 tháng 2 năm Nhâm Thìn, Bà Triệu cùng nghĩa quân chiến đấu dũng cảm phá vòng vây của địch, rút ​​về núi Tung. Nàng quỳ xuống lạy trời đất: “Sống làm tướng, sống làm thần” (Sống làm tướng, chết làm thần) rồi rút gươm tự tử.

Kết quả của cuộc khởi nghĩa Bà Triệu là gì?

• Cuộc khởi nghĩa Bà Triệu bị đàn áp dã man.
• Bà Triệu mất trên núi Tung (Phú Điền – Hậu Lộc – Thanh Hóa).

Giá trị lịch sử và ý nghĩa của cuộc khởi nghĩa Bà Triệu

Các kNghĩa tình Bà Triệu có ý nghĩa lịch sử to lớn. Cuộc khởi nghĩa là một mốc son trên hành trình chống giặc ngoại xâm suốt 10 thế kỷ của dân tộc. Không chỉ làm lung lay chính quyền thực dân mà cuộc khởi nghĩa còn góp phần thức tỉnh ý chí quật cường của dân tộc, tạo đà cho cuộc khởi nghĩa của Lý Bí sau này.

Đây là một trong những cuộc nổi dậy tiêu biểu, mạnh mẽ và sâu rộng. Cuộc khởi nghĩa này là đỉnh cao của phong trào đấu tranh nhân dân thế kỷ II – III. Cuộc khởi nghĩa nổ ra đúng vào thời điểm bọn thực dân có lực lượng hùng hậu và đang có ý đồ hòng đồng hóa nhân dân ta.

Có thể nói, cuộc khởi nghĩa Bà Triệu là kết tinh của quá trình đấu tranh kiên cường, không mệt mỏi của nhân dân ta. Cuộc khởi nghĩa đã để lại những bài học lịch sử về tổ chức lực lượng và phương pháp đấu tranh chống giặc ngoại xâm.

Bài viết trên của Tip.edu.vn đã cung cấp những thông tin về cuộc khởi nghĩa Bà Triệu. Hi vọng nội dung trên đã mang đến cho bạn đọc những kiến ​​thức bổ ích về nguyên nhân, diễn biến và ý nghĩa của cuộc khởi nghĩa Bà Triệu. Chúc may mắn với các nghiên cứu của bạn!