Cách mạng công nghiệp ở châu Âu – Lịch sử 10 Bài 32

Cuộc cách mạng công nghiệp ở Châu Âu đã có những tác động sâu rộng đến đời sống con người cũng như sự hình thành kinh tế – xã hội ở các nước tư bản. Để tìm hiểu thêm về những thành tựu và tác động của cuộc cách mạng công nghiệp ở Châu Âu, hãy truy cập Tip.edu.vn Tôi sẽ giới thiệu tổng quan về chủ đề này qua bài viết dưới đây.

Tổng quan về cuộc cách mạng công nghiệp ở Châu Âu

Cách mạng Công nghiệp là cuộc cách mạng trong lĩnh vực sản xuất; là sự thay đổi cơ bản về kinh tế – xã hội, khoa học kỹ thuật. Cách mạng Công nghiệp bắt đầu ở Anh và sau đó lan rộng ra Châu Âu và toàn thế giới.

Cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ nhất (thường gọi là cách mạng công nghiệp) diễn ra vào cuối thế kỷ XVIII, đầu thế kỷ XIX. Cách mạng Công nghiệp lần thứ hai bắt đầu từ những năm 1850 và kết thúc vào năm 1914 – khi Chiến tranh thế giới thứ nhất nổ ra. Cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 3 bắt đầu từ năm 1960, khi đó nhờ sự phát triển của tàu hơi nước mà khoa học kỹ thuật có những bước đột phá mới. Cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư bắt đầu từ thế kỷ XXI.

Cuộc cách mạng công nghiệp đầu tiên bắt đầu với sự phát triển của ngành dệt may. Sau đó, kỹ thuật gia công sắt thép được cải tiến. Sự ra đời của kênh đào và hệ thống sắt là kết quả của việc mở rộng thương mại. Hệ thống giao thông mở rộng, máy hơi nước được phát minh, máy móc được cải tiến nâng cao năng suất lao động.

Cách mạng công nghiệp ở Anh

Với những điều kiện tự nhiên và xã hội thuận lợi, cuộc cách mạng công nghiệp ở Châu Âu lần đầu tiên ra đời ở Anh và bắt đầu từ những ngành công nghiệp nhẹ. Nước Anh đã đạt được nhiều thành tựu to lớn, có tầm ảnh hưởng đến nền khoa học và công nghệ trên toàn thế giới.

Điều kiện ra đời của cuộc cách mạng công nghiệp ở Anh

Điều kiện tự nhiên

• Nước Anh có nhiều tài nguyên khoáng sản: các mỏ than và sắt nằm gần nhau, tạo điều kiện kinh tế thuận lợi khi bắt đầu cuộc cách mạng công nghiệp.
• Vương quốc Anh có sẵn nguồn len và bông trong nước nhập khẩu từ Mỹ, là những nguyên liệu cần thiết cho ngành dệt may.
• Các con sông ở Anh không dài nhưng dòng nước chảy khá mạnh, đủ để chạy máy móc chạy bằng nước. Các cảng của Anh có vị trí thuận lợi để vận chuyển hàng hóa đi khắp thế giới.

Điều kiện xã hội

• Nước Anh có một hệ thống thuộc địa rộng lớn và một nền kinh tế tư bản phát triển mạnh.
• Tầng lớp quý tộc ở Anh sớm bước vào kinh doanh và trở thành tầng lớp quý tộc mới, họ có quyền lợi gắn bó với giai cấp tư sản, có quan điểm tư sản.

Thành tựu của cuộc cách mạng công nghiệp ở Anh

Đây là cuộc cách mạng công nghiệp ở Châu Âu diễn ra sớm nhất và đạt được nhiều thành tựu to lớn. Điểm nổi bật của cuộc cách mạng công nghiệp ở Châu Âu, cụ thể là ở Anh là phát minh ra máy móc, luyện kim và giao thông vận tải.

Cỗ máy

• Năm 1764, James Hargreaves là người phát minh ra máy kéo sợi Gienni.
• Năm 1769, một chiếc máy kéo sợi chạy bằng hơi nước đã được các nhà Khảo cổ học chế tạo.
• Năm 1779, Cromton cải tiến máy kéo sợi để tạo ra sản phẩm bền, đẹp hơn.
• Năm 1785, Carrai chế tạo máy dệt chạy bằng nước với năng suất tăng gấp 40 lần.
• Năm 1784, động cơ hơi nước do Jem Watt phát minh và nhanh chóng được đưa vào sử dụng.

Luyện kim

• Năm 1735, ông đã phát minh ra phương pháp nấu than cốc để nấu chảy sắt thép.
• Năm 1885, Henry Bessemer phát minh ra lò cao để nấu chảy sắt lỏng thành thép.

Vận tải

• Năm 1807, Robert Fulton đã chế tạo một con tàu hơi nước.
• Năm 1814, Stephenson chế tạo thành công đầu máy hơi nước.
• Năm 1825, nước Anh khánh thành đoạn đường sắt đầu tiên.

Tại sao cuộc cách mạng công nghiệp lại bắt đầu bằng công nghiệp nhẹ?

Các ngành công nghiệp nhẹ có truyền thống và phát triển mạnh mẽ ở Anh, thu hồi vốn đầu tư nhanh và có thị trường tiêu thụ rộng rãi.

Hậu quả của Cách mạng Công nghiệp Anh

Vào giữa thế kỷ XIX, nước Anh trở thành công xưởng của thế giới. London trở thành một trung tâm thương mại lớn với 800.000 người sinh sống.

Nhiều khu công nghiệp xuất hiện, dân cư tập trung đông đúc kéo theo quá trình đô thị hóa trong thời kỳ hiện đại. Thành tựu của cuộc cách mạng công nghiệp này đã chuyển sản xuất thủ công nhỏ thành sản xuất lớn sử dụng máy móc, đã nâng cao năng suất lao động, tạo ra lượng của cải lớn cho xã hội. Trước những thành tựu của cách mạng Anh, cách mạng công nghiệp ở Châu Âu liên tục nổ ra ở Pháp, Đức, …

Giai cấp vô sản ngày càng lớn mạnh, điều kiện sống cực khổ, bị bóc lột nặng nề, họ làm việc từ 14 giờ đến 16 giờ một ngày và được trả lương ít ỏi. Từ đó, các cuộc đấu tranh của công nhân dần dần nổ ra. Năm 1811 – 1812 diễn ra phong trào đập phá máy móc, mở đầu cho các phong trào đấu tranh của giai cấp công nhân ở Anh.

Cách mạng công nghiệp ở Pháp, Đức

Với những thành tựu của cuộc cách mạng công nghiệp ở Châu Âu đang diễn ra ở Anh; Trong nửa đầu thế kỷ XIX, Pháp và Đức bắt tay vào cuộc cách mạng công nghiệp. Nhờ tiếp thu kinh nghiệm ở Anh, các cuộc cách mạng ở Pháp và Đức diễn ra nhanh hơn và đạt được những thành tựu đáng kể, đưa Pháp và Đức trở thành những nước có tốc độ phát triển nhanh nhất thế giới.

Cách mạng công nghiệp ở Pháp

Từ những năm 30 của thế kỷ XIX, cuộc cách mạng công nghiệp bắt đầu diễn ra ở Pháp và sau đó phát triển mạnh vào những năm 1850 – 1870.

Cuộc cách mạng công nghiệp đã tác động đến nền kinh tế và tình hình xã hội ở Pháp như:

• Từ năm 1850 đến năm 1870, số lượng đầu máy hơi nước của Pháp tăng gấp 5 lần, từ 5000 chiếc lên 27000 chiếc, chiều dài đường sắt tăng từ 3000 km lên 16500 km (gấp 5,5 lần); tàu hơi nước có trọng tải tăng hơn 10 lần.
• Nền kinh tế của Pháp là mạnh thứ hai trên thế giới.
• Bộ mặt của Paris và các thành phố khác ở Pháp thay đổi rõ rệt.

Cách mạng công nghiệp ở Đức

Từ những năm 40 của thế kỉ XIX, cuộc cách mạng công nghiệp Đức diễn ra. Nhờ kinh nghiệm phát minh của Anh, quá trình cải tiến khoa học kỹ thuật của Pháp, tốc độ cách mạng Đức nhanh đến mức kỷ lục.

Trong nông nghiệp: máy móc được đưa vào sử dụng nhiều như: máy cày, máy bừa, máy rửa, bón phân trong sản xuất.

Ngành công nghiệp:

• Sản lượng sắt thép tăng gấp đôi, số lượng máy móc chạy bằng hơi nước tăng gấp sáu lần.
• Nhờ tiếp thu những thành tựu khoa học kỹ thuật tiên tiến, công nghiệp hóa chất và luyện kim phát triển mạnh, đóng vai trò chủ đạo trong nền kinh tế Đức.

Hậu quả của cuộc Cách mạng Công nghiệp ở Châu Âu

Các Cách mạng công nghiệp ở Châu Âu đã mang lại nhiều thành tựu cho nhân loại, nhưng về những vấn đề xã hội chưa được giải quyết, mâu thuẫn giai cấp ngày càng sâu sắc.

Về kinh tế của cuộc cách mạng công nghiệp ở Châu Âu

• Năng suất lao động được nâng cao, tạo ra của cải lớn cho xã hội.
• Làm thay đổi bộ mặt các nước tư bản, nhiều trung tâm công nghiệp xuất hiện, các thành phố đông dân ra đời

Về xã hội từ cuộc cách mạng công nghiệp ở Châu Âu

Xã hội châu Âu chia thành hai giai cấp: giai cấp tư sản công nghiệp và giai cấp vô sản công nghiệp.

• Giai cấp tư sản công nghiệp có tư liệu sản xuất và quyền cai trị.
• Giai cấp vô sản công nghiệp được làm thuê, bị bóc lột, đời sống khó khăn dẫn đến các cuộc đấu tranh giữa giai cấp vô sản và giai cấp tư sản.

Trên đây là những thông tin khái quát về cuộc cách mạng công nghiệp ở Châu Âu từ cuối thế kỷ 18 đến đầu thế kỷ 19; Hy vọng điều này sẽ giải đáp phần nào những thắc mắc của bạn về chủ đề này. Mọi thắc mắc về bài viết về cuộc cách mạng công nghiệp ở Châu Âu, hãy để lại câu hỏi cho chúng tôi, Tip.edu.vn sẽ hỗ trợ giải đáp giúp bạn.

Xem thêm:

• Lịch sử Trung Quốc thời phong kiến
• Thành tựu của Phong trào Văn hóa Phục hưng
• Ôn tập lịch sử thế giới hiện đại: Tóm tắt lý thuyết và lập bảng hệ thống