Ý nghĩa nghệ thuật của hình tượng mảnh trăng – Ngữ Văn lớp 12

Hình ảnh mảnh trăng là một hình tượng đặc sắc, giàu giá trị biểu đạt về nội dung cũng như nghệ thuật trong truyện ngắn Mảnh trăng cuối rừng của nhà văn Nguyễn Minh Châu. Để hiểu rõ hơn về đại ý tác phẩm, chúng ta hãy cùng cảm nhận và phân tích ý nghĩa nghệ thuật của hình tượng miếng trăng trong truyện ngắn này qua bài soạn văn dưới đây của tác giả. Tip.edu.vn Xin vui lòng!.

Đúng như tên gọi, Mảnh trăng cuối rừng có một hình ảnh rất quan trọng, nếu thiếu nó, truyện ngắn này cũng mất dần sức sống. Đó là hình ảnh của một mảnh mặt trăng. Có lẽ, tác phẩm sẽ không thể hoàn thiện và có được giá trị trong lòng độc giả nếu không có hình ảnh này. Hãy phân tích và cảm nhận ý nghĩa nghệ thuật của hình ảnh mảnh trăng trong truyện ngắn Mảnh trăng cuối rừng của nhà văn Nguyễn Minh Châu.

Ý nghĩa của hình ảnh mảnh trăng khuyết trong tác phẩm

Là một trong những tác phẩm xuất sắc viết trong những năm đầu chống Mĩ. Đây là một truyện ngắn lãng mạn của người Việt Nam giữa thời kì chống Mĩ ác liệt. Qua đó, nhà văn đã thể hiện được sức sống mãnh liệt của tuổi trẻ Việt Nam cũng như sức sống bất diệt của dân tộc.

Mảnh trăng cuối rừng đẹp như một bài thơ văn xuôi bởi hương vị lãng mạn thấm đẫm trong từng chi tiết, mà tiêu biểu nhất là hình ảnh mảnh trăng trong tác phẩm. Nguyễn Minh Châu đã rất tài tình khi sáng tạo nên hình tượng nghệ thuật này.

Tầm quan trọng của hình ảnh mảnh trăng trong tác phẩm đã được chứng minh rõ ràng. Có thể thấy, tính cách nhân vật cũng như chủ đề câu chuyện sẽ không thay đổi, nhưng nếu không có hình ảnh của một mảnh trăng, mọi thứ sẽ hiện lên trần trụi, nhạt nhẽo và tầm thường. Nếu thiếu chất thơ hình ảnh vầng trăng thì dư vị lãng mạn của tác phẩm sẽ không đọng lại sâu trong tâm trí người đọc.

Vấn đề đặt ra đối với người viết là làm sao để miêu tả hình ảnh này thật sinh động, chân thực mà nó phải chứa đựng những hàm ý nghệ thuật. Vì vậy, người nghệ sĩ cần sử dụng hai nét vẽ song song, vừa hiện thực vừa mang tính biểu tượng. Nó có nghĩa là biến một hình ảnh sống động thành một biểu tượng nghệ thuật. Tác giả Nguyễn Minh Châu qua hình tượng mảnh trăng đã đáp ứng một cách hoàn hảo những yêu cầu thử thách đó.

Hình ảnh vầng trăng qua lối viết hiện thực của Nguyễn Minh Châu

Nghiên cứu tác phẩm này, cụ thể hơn là hình ảnh mảnh trăng khuyết, ta thấy lối viết hiện thực của nhà văn rất cụ thể và giàu sức truyền cảm. Trước hết, vầng trăng là hình ảnh gợi về thời gian. Đám hỏi của đôi trai gái diễn ra đầu tháng, đó là rằm đầu tuần. Trăng lưỡi liềm gợi lại thời kỳ này một cách sinh động. Mặt khác, mảnh trăng còn gợi không gian, đó là một đôi trai gái đang hẹn hò trong rừng già Trường Sơn.

Đêm ấy, vầng trăng đã giúp nhà văn miêu tả thành công cảnh vật rất trữ tình. Vầng trăng gợi lên bầu trời cao và trong xanh, vầng trăng phủ lên cảnh vật một thứ ánh sáng thơ mộng và mơ màng khiến vạn vật trở nên lung linh huyền ảo. Thật là một cảnh tượng cho tình yêu. Nhà văn Nguyễn Minh Châu đã bám sát hình ảnh mảnh trăng để miêu tả nó như một nguồn sáng xuyên suốt câu chuyện và tô điểm cho nhân vật. Nhân vật Nguyệt cũng đẹp nhất khi ánh trăng rọi vào tóc, lấp ló trên gương mặt.

Hình ảnh vầng trăng qua phong cách tượng trưng của nhà văn

Nhưng có lẽ nếu chỉ dừng lại ở những nét tả thực thì mảnh trăng trong tác phẩm có thể trở nên sống động nhưng thiếu chiều sâu nghệ thuật. Chính lối viết tượng trưng đã làm cho hình ảnh miếng trăng trở nên tròn trịa hơn. Có nghĩa trăng không chỉ là trăng mà nó còn là biểu tượng của tuổi trẻ – vẻ đẹp của nhân vật Nguyệt, tình yêu của Nguyệt và Lâm. Quan trọng hơn, hình ảnh mảnh trăng chính là đại diện, biểu tượng cho sức sống bất diệt của dân tộc ta trong bom đạn chiến tranh.

Làm thế nào mà nhà văn Nguyễn Minh Châu lại có thể gửi gắm những ý nghĩa lớn lao ấy qua hình ảnh vầng trăng? Đầu tiên, chúng ta có thể nhận thấy rằng vầng trăng được miêu tả song song với nhân vật Nguyệt như một cặp tri kỷ, soi sáng cho nhau, tuy hai mà một. Điều này đã được biên kịch khéo léo hé lộ ngay từ cái tên nhân vật, Nguyệt là trăng. Hai hình ảnh này cũng được hé lộ một cách vô cùng tinh tế.

Thoạt đầu, mảnh trăng còn mờ nhạt, không rõ ràng, cứ như thể đó chỉ là một chi tiết nhỏ ngoài lề của cốt truyện. Theo thời gian, người đọc nhận thấy hình ảnh mảnh trăng khuyết hiện ra dần dần, rõ ràng, sắc nét hơn và càng thấm sâu vào nội dung truyện. Hơn nữa, ta còn thấy vầng trăng không chỉ là nguồn sáng mà còn trở thành nhân vật thứ ba của tác phẩm này.

Tương tự như vậy, lúc đầu Nguyệt trốn trong bóng tối. Sau đó, nhân vật Nguyệt cũng dần lộ diện, từng bước lộ diện trước ánh sáng. Và khi Nguyệt lên buồng lái ngồi, hình ảnh trăng và Nguyệt hòa vào nhau. Cuối cùng, hình ảnh vầng trăng và vầng trăng đã đồng nhất trong tâm trí Lâm. Khi trăng lặn, khi Nguyệt chia tay Lâm, Lâm vẫn thấy hình ảnh Nguyệt với gương mặt trăng hoa lộng lẫy xuất hiện trước đầu xe. Điều này chứng tỏ Nguyệt và Nguyệt không hề mất lòng trước tình yêu của Lâm. Và cũng chính vì thế mà vầng trăng và gương mặt của Nguyệt đã hòa vào nhau và sống mãi, lấp lánh mãi trong tâm trí Lâm.

Hình ảnh một mảnh trăng là hình ảnh của sợi chỉ xanh óng ánh của tình yêu, niềm tin, lý tưởng kết nối tâm hồn của những người yêu nhau – những người lính. Nhà văn Nguyễn Minh Châu đã đưa hình ảnh một mảnh trăng đối lập với hình ảnh cây cầu Đá xanh đồ sộ. Nhưng cây cầu còn lại đã bị bom Mỹ đánh sập. Đối với sợi chỉ xanh mỏng manh ấy, không một quả bom nào có thể phá vỡ nó. Cái kết tinh tế của tác giả đã nêu lên ý nghĩa biểu tượng của hình ảnh mảnh trăng khuyết trong tâm trí người đọc.