Ưu thế lai là gì? Cơ sở di truyền của ưu thế lai là gì?

Ưu thế lai là gì? Nêu khái niệm về ưu thế lai sinh học 9? Phương pháp tạo ưu thế lai? Công thức tính ưu thế lai?… Có rất nhiều câu hỏi liên quan đến chủ đề về ưu thế lai được cộng đồng mạng quan tâm. Trong bài viết dưới đây, cùng Tip.edu.vn Tìm hiểu về chủ đề này!

Khái niệm ưu thế lai là gì?

Bạn có thể tìm hiểu khái niệm ưu thế lai trong sinh học 9 trong sách giáo khoa sinh học hoặc trên thanh công cụ google. Vậy chính xác thì lợi thế tương lai là gì? Theo định nghĩa, ưu thế lai là hiện tượng sinh vật lai F1 có sinh trưởng và sức sống cao hơn. Các chủng này có tốc độ sinh trưởng nhanh hơn, năng suất cao hơn và khả năng chống chịu tốt hơn.

Thông thường các dòng cây trồng, vật nuôi được lai bằng phương pháp lai xa sẽ cho năng suất cao hơn bình thường. Không chỉ vậy, chúng còn có sản lượng cao hơn trung bình hoặc cao hơn trung bình vượt trội hơn cả dòng mẹ.

Ví dụ cụ thể về lợi thế lai

Khi lai 1 dòng thuần mang 1 gen trội với 2 dòng thuần mang 1 gen trội sẽ tạo ra con lai F1 có 3 gen trội.

Để vật nuôi tạo ưu thế lai, người dân chủ yếu dựa vào các phương pháp tương lai kinh tế để sản xuất các giống thương mại. Ở thực vật, phép lai được tạo ra thông qua quá trình tự thụ phấn và giao phối với nhau. Thông thường phương pháp này được áp dụng rộng rãi cho các loại cây trồng như ngô, lúa, v.v.

Ưu thế lai có được thông qua giả thuyết siêu trội. Cụ thể hơn, thể dị hợp về nhiều cặp gen khác nhau sẽ tạo ra con lai vượt trội. Các dòng lai sẽ có năng suất và tốc độ sinh trưởng cao hơn nhiều so với bố mẹ. Thông thường các nhà lai tạo sẽ duy trì các dòng bố mẹ và sử dụng phương pháp lai tạo để tạo ra các con lai thương mại.

Cơ sở di truyền của ưu thế lai là gì?

Cơ sở di truyền của ưu thế lai là gì? – Cơ sở di truyền của ưu thế lai: Về di truyền sẽ do gen trội quy định về số lượng. Khi lai hai dòng thuần có kiểu gen khác nhau sẽ tạo ra con lai F1.

Cụ thể hơn, các dòng gen lặn có một số biểu hiện với tính trạng xấu sẽ bị tính trạng tốt của gen trội lấn át. Ở phép lai F1 chỉ biểu hiện các gen trội còn các tính trạng xấu sẽ không biểu hiện. Đó là lý do tại sao con lai F1 mới mang nhiều tính trạng mong muốn.

Công thức tính ưu thế lai là gì?

AabbCC x aaBBcc => F1: AaBbCc

Thông thường ở các phép lai trội các con lai F1 sẽ không được lai tạo. Ở các thế hệ sau, gen đồng hợp tăng lên cũng như tỉ lệ gen dị hợp tăng lên, do đó không nên sử dụng loại gen này.

Bên cạnh đó, gen lặn đồng hợp tử là gen gây bệnh và dẫn đến hiện tượng dị hình nên không thể dùng để lai với các thế hệ sau. Nếu tiếp tục cho bố mẹ F1 lai với nhau sẽ dẫn đến con lai giảm sức sống. Từ đây, các thế hệ mai sau cũng sẽ giảm đi.

Để duy trì ưu thế lai bạn có thể áp dụng nhân giống vô tính bằng các phương pháp như ghép, giâm cành hoặc vi nhân giống. Để tạo ưu thế lai, người ta tiến hành lai các dòng khác nhau. Cụ thể hơn, người ta sẽ tạo ra các dòng thuần chủng khác nhau bằng phương pháp tự thụ phấn. Sau đó người ta lai các dòng thuần chủng với nhau để tìm tổ hợp lai có ưu thế lai cao hơn.

Bên cạnh đó, cũng cần tiến hành giao phối cận huyết và cận huyết để tìm tổ hợp lai cho ưu thế lai vì đặc điểm của tế bào chất sẽ quyết định ưu thế lai. Có một số trường hợp con lai ngoài dòng sẽ không tạo ra ưu thế lai. Tuy nhiên, nếu cho con lai này lai với dòng thứ 3 thì rất có thể con lai sẽ có ưu thế lai.

Nguyên nhân di truyền của ưu thế lai

Nguyên nhân di truyền của ưu thế lai là gì? – Nguyên nhân của ưu thế lai có thể được giải thích bằng các giả thuyết sau:

Giả thuyết về trạng thái dị hợp tử

Thế hệ F1 có thể mang cặp gen dị hợp tử do phép lai xa. Khi ở trạng thái dị hợp, gen lặn có hại thường bị gen trội lấn át nên không biểu hiện được kiểu hình.

Con lai F1 sẽ có năng suất cao hơn nếu ở trạng thái dị hợp có sự mâu thuẫn về bản chất giữa alen của mẹ và bố. Xung đột này làm tăng cường trao đổi chất và làm cho con lai F1 có chất lượng, năng suất và khả năng chống chịu tăng. Từ dòng F2 trở đi, tính chất đồng hợp tăng lên, tính chất dị hợp giảm khiến khả năng lai xa giảm.

Giả thuyết về tác động cộng gộp của các gen trội có lợi

Con lai F1 tập trung gen trội ở cả giống bố và mẹ. Trên thực tế, trạng thái gen trội được điều hòa tốt hơn so với gen lặn. Thông thường các tính trạng về kích thước và số lượng như số hạt hay năng suất quả sẽ do số lượng gen trội quyết định.

Phương pháp tạo ưu thế lai

Nêu các phương pháp tạo ưu thế lai? – Phương pháp tạo ưu thế lai ở thực vật thường là giao phối gần, sau đó các dòng thuần chủng sẽ được chọn lọc để tạo ra tính trạng mong muốn. Cuối cùng, cha mẹ sẽ được lai.

Các phương pháp tạo ưu thế lai ở động vật sẽ được thực hiện theo phương pháp lai kinh tế. Thông thường, theo phương pháp này, người ta sẽ lai giữa các cặp bố mẹ để tạo ra thế hệ F1 trội, khác nhau về kiểu gen.

Tip.edu.vn đã giải đáp thắc mắc về ưu thế lai qua bài viết trên. Hi vọng với những thông tin mà chúng tôi cung cấp sẽ mang lại những kiến ​​thức bổ ích cho các bạn về chủ đề ưu thế lai là gì. Chúc may mắn với các nghiên cứu của bạn!

Đọc thêm >>> Thế nào là phép lai hai cặp tính trạng? Một số bài tập lai hai cặp tính trạng sinh học 9