Tìm hiểu cuộc kháng chiến chống Tống xâm lược (1075 – 1077)

Cuộc kháng chiến chống quân Tống xâm lược (1075 – 1077) của dân tộc ta đã giành được những thắng lợi vẻ vang và đáng tự hào. Chiến thắng không chỉ tôn vinh tinh thần dân tộc bất khuất, lòng yêu nước, dũng cảm mà còn đập tan âm mưu xâm lược của nhà Tống. Trong phạm vi bài viết dưới đây, chúng ta hãy Tip.edu.vn tìm hiểu về hoàn cảnh lịch sử, diễn biến, kết quả, ý nghĩa và nguyên nhân thắng lợi của cuộc kháng chiến chống Tống.

Tìm hiểu về cuộc kháng chiến chống Tống lần thứ nhất (1075)

Bối cảnh lịch sử

• Cuối năm 979, Đinh Tiên Hoàng và Thế tử bị ám sát, tình hình Đại Cồ Việt rối ren. Nhân cơ hội Đại Cồ Việt có nội loạn, các thế lực trong nước đang tranh giành, Hoàng đế Đại Tông cho rằng đây là thời cơ thích hợp để xâm lược. Tướng quân lập tức chuẩn bị vũ khí và lực lượng để chuẩn bị cho cuộc chinh phạt.
• Vào mùa thu năm 980, nghe tin quân Tống đang âm mưu xâm lược, Lê Hoàn lên ngôi quyết định rút gươm kêu gọi nhân dân cùng nhau đứng lên chiến đấu, quyết tâm bảo vệ đất nước.
• Vào mùa đông năm 980, nhà Tống gửi thư thách thức sử gia.

Âm mưu xâm lược Đại Việt của nhà Tống nhằm mục đích gì?

Trước tình hình loạn lạc của Đại Cồ Việt cũng như để giải tỏa những bất ổn, khó khăn trong nước, vua Tống quyết định tiến hành chiến tranh xâm lược. Tuy nhiên, ý đồ này của nhà Tống nhanh chóng bị Đại Cồ Việt phát giác.

Diễn biến cuộc kháng chiến chống Tống lần thứ nhất

Trận Chi Lăng

• Quân Tống do tướng Hầu Nhân Bảo chỉ huy đã tiến vào lãnh thổ Đại Cồ Việt giáp ranh với tỉnh Lạng Sơn ngày nay.
• Khi vừa đến địa phận Chi Lăng, quân Tống chủ quan nên bị quân ta phục kích bất ngờ. Không kịp phản ứng, quân xâm lược do Hầu Nhân Bảo chỉ huy đã nhanh chóng thua trận và rút lui.
• Cánh quân do tướng Lưu Trừng chỉ huy đến hỗ trợ Hầu Nhân Bảo. Tuy nhiên, ngay khi nghe tin Hầu Nhân Bảo bị đánh bại, ông ta lập tức bỏ trốn về nước.

Trận Bạch Đằng đầu tiên

• Ngày 24 tháng 1 năm 981, Hầu Nhân Bảo một lần nữa dẫn quân Tống xâm lược Đại Cồ Việt. Lần này, nhà Tống đi đường thủy, xâm nhập vào lãnh thổ Đại Cồ Việt qua cửa sông Bạch Đằng.
• Do quân địch đông và hung hãn, quân Đại Cồ Việt đã bị đánh tan trong tuyến phòng thủ đầu tiên. Quân ta không những thương vong vô số mà còn không ngăn được quân Tống tiến sâu vào lãnh thổ.
• Sau chiến thắng đầu tiên, quân Tống chiếm được tổng cộng 200 thuyền, đánh tan hơn 1.000 quân của Đại Cồ Việt.
• Vua Lê Đại Hành phải rút về vùng Xà Sơn để phòng thủ và củng cố lực lượng. Bên cạnh đó, nhà vua sai sứ giả gửi thư đầu hàng là kế hoãn binh. Nhân cơ hội này, Lê Đại Hành củng cố quân đội, nâng cao tinh thần chiến đấu của nghĩa quân.

Trận chiến xâm lược trên sáu người đứng đầu

• Cuối năm Canh Thìn 981, quân Tống dẫn đại quân tiến vào sông Kinh Thầy, Lục Đầu giáng đòn phủ đầu.
• Quân Đại Cồ Việt do vua Lê Đại Hành chỉ huy trấn giữ sông Lục Đầu.
• Quân Tống tìm mọi cách tấn công vào phòng tuyến của quân Đại Cồ Việt nhưng đều thất bại.
• Trận chiến cuối cùng trên sông Lục Tộ, quân Tống thua to và tổn thất đáng kể. Vũ khí, chiến thuyền, quân bị hao hụt nặng nề, phải rút về cố thủ quanh khu vực sông Bạch Đằng.

Trận Bình Lỗ

• Vua Lê Đại Hành cho đóng cọc cứng ở đáy sông Bình Lỗ. Đồng thời sai sứ giả cải trang chiêu dụ quân của Hầu Nhân Bảo.
• Quân Tống do liều lĩnh nên nhanh chóng bị mắc vào mưu đồ, lãnh hậu quả là một thất bại đau đớn, tướng sĩ bị bắt sống và bị chém đầu.
• Viện binh do Trần Khâm Tộ chỉ huy nghe tin thất trận liền rút lui.

Trận chiến thứ hai trên Bạch Đằng

• Tháng 4 năm 981, quân Tống do tướng Lưu Trưng chỉ huy không hội quân được với quân bại trận của Hầu Nhân Bảo, phải rút về Hoa Bố.
• Cánh quân của Trần Khâm Tộ bị cô lập nên bị truy đuổi, tiêu diệt.
• Âm mưu tiêu diệt quân chủ lực Đại Cồ Việt của quân Tống bị thất bại.

Kết quả của cuộc kháng chiến chống Tống lần thứ nhất

• Cuộc kháng chiến chống Tống lần thứ nhất đã thắng lợi vang dội. Các tướng nhà Tống sang xâm lược Đại Cồ Việt đều thất bại, bị trừng trị thích đáng.
• Sau khi bại trận, Đại Tống chấp nhận nhập quốc, công nhận Lê Hoàn làm vua Đại Cồ Việt vào năm 986.

Tìm hiểu về cuộc kháng chiến chống Tống lần thứ hai

Bối cảnh lịch sử

• Năm 1010, vua Lý Công Uẩn lập ra nhà Lý. Trải qua 3 đời vua, đất nước Đại Việt phát triển vững mạnh, chống thù trong, giặc ngoài.
• Kể từ khi thành lập vào năm 960, nhà Tống luôn bị đe dọa bởi nhà Liêu, nhà Tây Hạ và nhiều mối lo ngại khác.
• Nhà Tống buộc phải triều cống cho các nước lớn, chính trị trong nước bất ổn. Đề xuất chiến lược tấn công và xâm lược các nước nằm ở phía nam Trung Quốc nhằm giải tỏa lo lắng đã trở thành chiến lược hàng đầu được nhà Tống chú trọng.

Diễn biến cuộc kháng chiến chống Tống lần thứ hai (1076 – 1077)

Cuộc tấn công của nhà Lý

• Đoán được ý đồ xâm lược của nhà Tống, nhà Lý đã nghĩ ra chiến lược đánh phủ đầu. Theo đó, vua Lý Thái Tông, được sự ủng hộ của Lý Thường Kiệt, đã điều quân tấn công các châu Liên, châu Khâm và châu Ung của nhà Tống.
• Cuộc phản công đã giáng một đòn mạnh vào nhà Tống lúc này. Do bị bất ngờ, quân Tống không kịp phản ứng nên nhanh chóng bị đại bại và nhận cái kết đau đớn. Cụ thể, quân Đại Việt đã tiêu diệt hơn 9 vạn lương thảo, bắt sống hàng vạn tù binh, tịch thu vũ khí, tài sản đem về Đại Việt.
• Sau khi hoàn thành nhiệm vụ đập tan âm mưu xâm lược và phá hủy các căn cứ hậu cần của quân Tống, quân Lý rút về nước. Cuộc tấn công phủ đầu khiến nhà Tống tổn thất nặng nề. Tuy nhiên, điều này cũng nhen nhóm ý chí phục thù và quyết tâm xâm lược Đại Việt ngày càng lớn.

Kháng chiến chống Tống – Những trận đánh đầu tiên

• Ngày 8 tháng 1 năm 1077, Quách Quỳ và Triệu Tiết dẫn đội vượt ải Nam Quan tiến đánh kinh thành Thăng Long.
• Quân Tống bị thủy binh Đại Việt chống trả quyết liệt nên khi tiến vào kinh thành Thăng Long gặp rất nhiều khó khăn nên buộc phải đột phá qua đèo Quyết Lý.
• Quân Đại Việt dựa vào đại sự, thế khó tổ chức phòng ngự, chống trả quyết liệt. Quân Tống buộc phải cử một đội quân tinh nhuệ đến chiến đấu.
• Do lực lượng hai bên chênh lệch quá lớn, lợi dụng lúc trời tối, Thân Cảnh Phúc rút về Đồng Giáp, chuyển sang đánh du kích quân Tống.
• Lúc này quân do Quách Quỳ chỉ huy đang tấn công và đạo quân do Nhan Khôi chỉ huy cũng đang chống lại Tô Mậu.
• Quân Triệu Tiết nhanh chóng đánh tan quân Đại Việt tiến thẳng vào Nhã Nam, Như Nguyệt.

Trận chiến trên sông Đồng Kênh

• 5-6 vạn thủy binh Tống cùng hàng trăm chiến thuyền tiến vào vùng biển Đại Việt phối hợp với đạo quân do Quách Quỳ chỉ huy.
• Hạm đội Tống khi vào đến sông Bạch Đằng đã bị quân Đại Việt phục kích ở sông Đồng Kênh.
• Bị tấn công bất ngờ, quân Tống nhanh chóng bị đại bại.

Trận chiến trên sông Như Nguyệt

• Ngày 18 tháng Giêng, quân Tống tiến đến bờ bắc sông Như Nguyệt. Lúc này, quân nhà Tống gặp phải sự ngăn chặn của tuyến phòng thủ của quân Đại Việt.
• Quân Tống chia làm hai cánh đóng ở vùng Hiệp Hòa, cánh còn lại tập trung ở Bắc Ninh.
• Không thể chờ đợi sự tiếp viện của thủy quân, quân Tống quyết định tấn công. Cuộc tấn công được chia thành hai đợt.
• Đặc biệt, pha đầu chọc thủng phòng tuyến Đại Việt. Nhưng do tấn công gấp rút, 1-2 vạn quân Tống phía trước bị cô lập nên nhanh chóng bị tập trung và đẩy lui khi đến vùng Sóc Sơn.
• Đợt thứ hai, quân Tống đem quân đến bờ Nam Như Nguyệt, nhưng cũng bị thất bại nặng nề như lần đầu.
• Sau 2 tháng, quân Đại Việt quyết định phản công, đánh tan đạo quân do Quách Quỳ và Triệu Tiết chỉ huy.
• Nhân chiến thắng này, quân Đại Việt quyết định đổ bộ đánh tan sườn đông của nhà Tống.

Kết quả của cuộc kháng chiến chống trục xuất lần thứ 2

Quân xâm lược nhà Tống bị đánh tan chạy về nước. Quân hành binh mười thì chết năm sáu quân, tướng Quách Quỳ cầu hòa, nhận thua, xin rút lui. Cuộc kháng chiến chống quân Tống lần thứ 2 kết thúc.

• Sau khi cuộc kháng chiến chống Tống thắng lợi, Đại Việt đã chủ động gửi thư cầu hòa.
• Tháng 3 năm 1077, quân Tống rút về nước. Quân Tống rút đi, quân Đại Việt chiếm lại bờ cõi.

Ý nghĩa của cuộc kháng chiến chống Tống?

• Hai cuộc kháng chiến chống Tống lần thứ nhất và thứ hai đều thắng lợi. Chiến thắng có ý nghĩa quan trọng, giúp đập tan ý chí và âm mưu xâm lược của giặc ngoại xâm. Nhà Tống buộc phải từ bỏ âm mưu xâm lược và thôn tính, biến Đại Việt thành thuộc địa và nô lệ. Đất nước thái bình, nhân dân ấm no hạnh phúc.
• Thắng lợi của cuộc kháng chiến chống Tống đã thể hiện tinh thần bất khuất, ý chí kiên cường và lòng dũng cảm của các tầng lớp nhân dân, từ nông dân, bình dân, đoàn kết chống xâm lược.
• Thắng lợi của cuộc kháng chiến chống Tống đã góp phần viết nên trang sử vàng vẻ vang của dân tộc.
• Để lại những bài học kinh nghiệm quý báu về chống giặc ngoại xâm cho các thế hệ sau.
• Chiến thắng tôn vinh tinh thần dân tộc và lòng yêu nước của nhân dân.

Nguyên nhân thắng lợi của cuộc kháng chiến chống quân Tống

• Thắng lợi của cuộc kháng chiến chống Tống là nhờ tinh thần đoàn kết dân tộc. Quân dân đoàn kết bảo vệ chủ quyền, độc lập tự chủ.
• Bên cạnh đó là truyền thống yêu nước và tinh thần bất khuất, quyết tâm chống giặc ngoại xâm của quân dân Đại Việt.
• Sự lãnh đạo sáng suốt và chiến thuật tài ba của các nhà quân sự.
• Bên cạnh đó, khi tiến hành chiến tranh xâm lược, nhà Tống ở vào thời kỳ khủng hoảng nội thù, ngân khố cạn kiệt. Đội quân xâm lược tuy hung hãn nhưng không được đầu tư về quân số, trang bị, vũ khí.

Cuộc kháng chiến chống Tống là một trong những trang sử vàng vẻ vang của dân tộc. Chiến thắng này không chỉ góp phần bảo vệ độc lập toàn vẹn lãnh thổ mà còn tôn vinh tinh thần yêu nước, đấu tranh anh dũng của mọi tầng lớp nhân dân, trên dưới một lòng bảo vệ Tổ quốc. Ngày nay, khi tìm hiểu về cuộc kháng chiến chống Tống, chúng ta không khỏi tự hào về lịch sử của dân tộc, từ đó ý thức hơn về trách nhiệm của mình.