Sự hình thành khu vực công cộng và Khế ước xã hội

Từ thực tế ấy, con người nhận ra họ cần có một “thế lực” để bảo vệ khỏi những rủi ro từ bên ngoài, và giải quyết một cách phù hợp những xung đột mang tính nội bộ trong không gian sống của họ. Để có được lợi ích ấy, họ buộc phải hy sinh một phần tự do của bản thân, buộc phải thống nhất với nhau những nguyên tắc cộng đồng để tránh những nguy cơ có thể xảy ra, đồng thời nhất trí đóng góp để tạo dựng một “thế lực” có thể đem lại sự an toàn và trật tự cho xã hội của họ. Khế ước xã hội chính là bản thỏa hiệp của các thành viên cộng đồng, theo đó mỗi cá nhân cụ thể sẽ từ bỏ quyền tự do tự nhiên ở mức độ nhất định để trở thành một thành viên, được cộng đồng che chở và công nhận.

Trước thời kỳ cách mạng dân chủ tư sản, việc phân biệt công/tư không được đặt ra dưới khía cạnh học thuật bởi vì trong thể chế Nhà nước phong kiến và trước phong kiến, ngay cả tính mạng của mỗi người dân (thần dân) đều tùy thuộc ý chí của người đứng đầu quốc gia thì việc phân biệt công/tư không có ý nghĩa. Sau cuộc cách mạng dân chủ tư sản đầu tiên diễn ra năm 1789 tại Pháp, việc phân biệt công/tư đã được xác lập trên cả giác độ triết học và thực tiễn. Bộ máy Nhà nước không còn được coi là bộ máy cai trị do thượng đế đặt ra cho xã hội mà là một êkip được giao thực hiện quyền quản lý đất nước theo khế ước xã hội với những điều kiện nhất định. Mọi hoạt động thực hiện quyền quản lý đất nước đều được coi là việc công, và mọi tổ chức có chức năng thực hiện công việc ấy được coi là thuộc về khu vực công.

Về mặt hình thức, khu vực công cộng bao gồm các tổ chức do Nhà nước thành lập, cấp kinh phí hoạt động; nhằm thực hiện các chức năng do Nhà nước quyết định; được lãnh đạo bởi những người đại diện do nhân dân bầu ra theo các quy trình và thủ tục thống nhất. Khu vực công cộng vận hành theo cơ chế hành chính Nhà nước, với mục tiêu là tối ưu hóa phúc lợi xã hội trong dài hạn. Khác với khu vực công, khu vực tư thường được đề cập đến là khu vực doanh nghiệp, vận hành theo cơ chế thị trường và mục tiêu là tối ưu hóa lợi nhuận của doanh nghiệp. Ngoài khu vực công cộng và khu vực tư, một số loại hình hoạt động và tổ chức khác được xếp vào khu vực thứ ba, gọi là khu vực xã hội dân sự. Xã hội dân sự bao gồm các tổ chức khác nhau của công dân như: hiệp hội, công đoàn, tổ chức từ thiện, câu lạc bộ, nhóm… trên nguyên tắc tự nguyện, nhằm bảo vệ lợi ích của các thành viên trong nhóm, hoặc các đối tượng khác trước tác động tiêu cực có thể có từ xã hội, từ thể chế hoặc từ môi trường tự nhiên.

—————————————

Trên đây, VnDoc đã giới thiệu tới các bạn lý thuyết bài Sự hình thành khu vực công cộng và Khế ước xã hội. Các bạn có thể tham khảo thêm một số tài liệu thuộc các chuyên ngành khác trong Cao đẳng – Đại học cũng như Cao học để phục vụ quá trình nghiên cứu hiệu quả hơn.