Phong trào Duy Tân: Mục đích, Ý nghĩa, Hạn chế, Nguyên nhân thất bại

Phong trào Duy Tân là gì? Mục tiêu và mục tiêu của phong trào Duy Tân là gì? Phong trào Duy Tân có gì đặc biệt? Ý nghĩa của phong trào Duy Tân ở Việt Nam cũng như tác động của nó đối với cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược? Hạn chế của phong trào Duy Tân? Tại sao phong trào Duy Tân thất bại?… Hãy Tip.edu.vn Hãy tìm hiểu qua bài viết sau đây.

Phong trào Duy Tân là gì?

Trong thời kỳ đầu khi thực dân Pháp đô hộ Việt Nam, hàng loạt phong trào của các sĩ phu yêu nước đã được tổ chức. Trong số đó có thể kể đến phong trào Cần Vương (Phò vua trị nước), phong trào Văn Thân. Cả hai phong trào này đều thất bại do quan điểm lạc hậu và thiếu định hướng. Sau này nổi lên phong trào Đông Du của Phan Bội Châu và phong trào Duy Tân của Phan Châu Trinh.

Phong trào Duy Tân còn được gọi là phong trào Duy Tân hay phong trào Duy Tân ở Trung Kỳ, đây là một phong trào cải cách ở miền Trung Việt Nam diễn ra từ năm 1906 đến năm 1908. Cuộc vận động do Phan Châu Trinh phát động nhanh chóng kết thúc sau khi bị thực dân Pháp đàn áp. .

Phan Châu Trinh chủ trương chỉ đạo phong trào Duy Tân bất bạo động, cải tạo mọi mặt của xã hội bằng con đường nâng cao dân trí. Trong đó, phong trào này chủ trương đổi mới toàn diện về kinh tế, văn hóa, xã hội và giáo dục. Với những hoạt động thiết thực như: Mở trường dạy học hiện đại, lập các thương điếm lớn để tự lực, mở mang kinh tế.

Phong trào Duy Tân tập trung vào việc theo cái mới và cải cách để xóa bỏ cái cũ. Có thể nói, Phạm Phú Thứ, Nguyễn Lộ Trạch, Nguyễn Trường Tộ đã đi đầu trong tinh thần cải cách với những bản điều trần và văn kiện Đại thế chí. Duy Tân chú trọng nâng cao dân trí nhằm phát triển kinh tế và giành lại chính quyền.

Khác với phong trào Đông Du dựa vào sự giúp đỡ của người Nhật, phong trào Duy Tân tập trung vào tiềm lực của đất nước. Phan Châu Trinh từ quân tiến hành Nam Bắc để xem xét tình hình khắp cả nước. Từ đây, anh cũng tìm được những nhà văn, những người bạn có cùng chí hướng và ý tưởng đổi mới như mình.

Tuy cùng chung mục tiêu giành lại quyền lực với Phan Bội Châu nhưng ông không tán thành chủ trương duy trì chế độ quân chủ. Ông không muốn sử dụng bạo lực cách mạng cũng như tìm kiếm sự giúp đỡ từ bên ngoài, nhất là khi Nhật Bản còn là một nước đế quốc.

Phong trào Duy Tân còn được gọi là Hội ngoài ánh sáng với chủ trương đi theo con đường dân chủ. Phong trào này diễn ra công khai dưới hình thức cải tạo xã hội, nâng cao dân trí và dân quyền. Tuy nhiên, sai lầm chính của phong trào này là chủ trương dựa vào Pháp để làm giàu và mạnh.

Mục đích của phong trào Duy Tân là gì?

• Mục tiêu của phong trào Duy Tân là nâng cao dân trí, chấn hưng tinh thần nhân dân, mở mang dân trí để có ý thức về quyền và nghĩa vụ của mình đối với đất nước.
• Phong trào này đáp ứng được nguyện vọng của nông dân nên lực lượng tham gia phong trào đòi tiền, giảm thuế (phong trào kháng thuế thời Trung cổ năm 1908) chủ yếu là nông dân.
• Phong trào này bắt đầu ở Hà Tĩnh, với sự đấu tranh của nông dân huyện Can Lộc, sau đó lan rộng ra khắp các phủ, huyện trong tỉnh.
• Phong trào Duy Tân diễn ra mạnh mẽ nhất ở các huyện Nghi Xuân, Thạch Hà (Hà Tĩnh), Thanh Chương, Hưng Nguyên, Quỳnh Lưu, Yên Thành (Nghệ An).

Chủ trương và hoạt động của phong trào Duy Tân

Phong trào Duy Tân do Phan Châu Trinh điều hành và được phát động từ năm 1906. Hoạt động tiêu biểu của phong trào này là việc thành lập Trường Đông Kinh Nghĩa Thục. Trường này được thành lập với tư cách là cơ sở Duy Tân ở miền Bắc. Với sự tham gia của bà con Bắc Hà cũng như Lương Văn Can.

Phan Bội Châu thực hiện chính sách dùng Pháp làm giàu, mạnh. Ông đã gửi một bức thư bằng tiếng Trung Quốc cho Toàn quyền Jean Beau vạch trần hệ thống phong kiến ​​thối nát. Trong thư, ông cũng yêu cầu nhà cầm quyền Pháp thay đổi thái độ đối với người Việt Nam. Cũng như sửa đổi, hoàn thiện các chính sách quản trị để giúp dân tộc Việt Nam từng bước văn minh.

Đồng thời, ông cùng với Trần Quý Cáp, Huỳnh Thúc Kháng với tư tưởng dân quyền thực hiện phương châm “tự cường, văn minh”. Với khẩu hiệu hành động: “Biết dân trí, phục khí dân, đăng dân phục”. Họ đi hầu khắp các tỉnh miền Trung và một số tỉnh lân cận để vận động phong trào Duy Tân.

Trong quá trình phát triển của phong trào Duy Tân đã bộc lộ hai khuynh hướng. Một số học giả như Nguyễn Đình Kiên, Lê Văn Huân có khuynh hướng bạo lực. Những người khác, như Huỳnh Thúc Kháng và Phan Châu Trinh, chủ trương cải cách quốc hội và điều độ. Họ vận động để mở các trường dạy học, khuyến khích mở rộng công nghiệp và thương mại, và thay đổi phong tục và lối sống.

Phong trào Duy Tân ở miền Trung diễn ra trên nhiều lĩnh vực khác nhau nhưng nổi bật nhất là giáo dục và kinh tế. Phong trào này cũng nhận được rất nhiều sự ủng hộ của người dân cũng như các sĩ phu yêu nước. Duy Tân ngày càng lớn mạnh và nhận được sự hưởng ứng đông đảo.

Kể từ đó, phong trào này bị chính quyền phong kiến ​​và thực dân nghiêm cấm. Có thể kể đến như: Đặng Nguyên Cẩn, làm Đốc học Hà Tĩnh, đổi ra Bình Thuận; Tổng đốc Quảng Nam là Hồ Đắc Trung cấm dân chúng tụ tập nghe diễn thuyết; Lê Đình Cẩn bị thừa sai Quảng Ngãi tra khảo nhiều lần; Ngô Đức Kế bị bắt vì tội giết Cao Ngọc Lễ, bị can tội âm mưu…

Kết thúc phong trào Duy Tân là gì?

Năm 1908, nhân dân Trung Kỳ đứng lên đấu tranh – Chống vợ chồng, đòi giảm sưu thuế do thực dân Pháp sưu cao. Phong trào chống sưu thuế ở Trung Kỳ bắt đầu ở các địa phương Đại Lộc, Thăng Bình, Tam Kỳ, Hòa Vang, Duy Xuyên tỉnh Quảng Nam. Sau đó, nhân dân Quảng Ngãi, Thừa Thiên Huế, Bình Định, Phú Yên, Thanh Hóa, Hà Tĩnh, Nghệ An … cũng đứng lên đấu tranh.

Một số thủ lĩnh trong phong trào kháng thuế cũng thuộc phong trào Duy Tân. Điều này ảnh hưởng không nhỏ đến sự cai trị của triều đình nhà Nguyễn và thực dân Pháp nên bị thẳng tay đàn áp. Họ ra lệnh khám xét và bắt giữ hàng trăm người liên quan, giải tán các hiệp hội thương mại, đóng cửa các trường học. Đồng thời cho lính đi bắt những phần tử lãnh đạo phong trào Duy Tân và có liên quan đến phong trào sưu thuế.

Ra lệnh xử tử những thủ lĩnh chủ chốt trong phong trào chống thuế của Trung Kỳ như Nguyễn Bá Loan, Trần Quý Cáp, Lê Khiết,… đày ra Côn Đảo những người chỉ tham gia phong trào Duy Tân như: Phan Châu Trinh. , Trần Cao Vân, Huỳnh Thúc Kháng, Ngô Đức Kế,… Phong trào Duy Tân và đấu tranh chống sưu thuế kết thúc vào cuối tháng 5/1908.

Dù thất bại nhưng lịch sử không thể phủ nhận tinh thần yêu nước cũng như tư tưởng tiến bộ của một bộ phận sĩ phu yêu nước lúc bấy giờ. Điều đó cũng cho thấy yêu cầu cấp thiết về đường lối đấu tranh chống thực dân Pháp xâm lược. Mở đường cho Nguyễn Ái Quốc sau này tìm đường cứu nước.

Ý nghĩa của phong trào Duy Tân ở Việt Nam

• Phong trào Duy Tân nhằm khơi dậy tư tưởng tiến bộ, tấn công mạnh mẽ hệ tư tưởng phong kiến ​​lạc hậu, bảo thủ nhằm thay đổi chế độ tư tưởng phong kiến.
• Phong trào Duy Tân có tính chất hiển hách, góp phần giải quyết những yêu cầu của thời bấy giờ.

Hạn chế của phong trào Duy Tân là gì?

Trước khi tìm hiểu những nhược điểm và hạn chế của phong trào Duy Tân, chúng ta cần hiểu rõ những ưu điểm của phong trào này.

Ưu điểm của phong trào Duy Tân

• Phong trào này đã đáp ứng một phần yêu cầu của nước ta lúc bấy giờ.
• Đồng thời, nó cũng ảnh hưởng đến lối suy nghĩ và hành động của các quan lại triều đình lúc bấy giờ.

Những nhược điểm và hạn chế của phong trào Duy Tân

• Các đề xuất cải cách còn rời rạc.
• Những mâu thuẫn cơ bản của xã hội Việt Nam lúc bấy giờ vẫn chưa được giải quyết như mâu thuẫn giữa toàn thể nhân dân Việt Nam với thực dân Pháp, mâu thuẫn sâu sắc giữa nông dân với địa chủ phong kiến.
• Phong trào Duy Tân bị hạn chế bởi tính khả thi của nó, bị hạn chế bởi Tấn Thư.

Vì sao phong trào Duy Tân thất bại?

• Những đề nghị cải cách của phong trào Duy Tân còn tản mạn, xa rời thực tế, không phù hợp với hoàn cảnh đất nước lúc bấy giờ.
• Quan trọng nhất, những đề xuất này đã không đáp ứng được nguyện vọng của mọi tầng lớp nhân dân, do đó không được nhân dân đồng tình ủng hộ.
• Do triều đình Huế bảo thủ nên bác bỏ mọi cải cách, không muốn đổi mới. Điều này khiến xã hội Việt Nam lâm vào bế tắc của một xã hội thuộc địa nửa phong kiến, đồng thời làm cho những cải cách của phong trào Duy Tân trở nên xa rời thực tế.

Tip.edu.vn đã cung cấp cho quý vị và các bạn những thông tin về phong trào Duy Tân qua bài viết trên. Hi vọng bài viết đã mang lại những kiến ​​thức bổ ích về nguyên nhân, mục đích, chính sách và hoạt động, kết quả, ý nghĩa, những thuận lợi và khó khăn, hạn chế của phong trào Duy Tân cũng như nguyên nhân khiến phong trào Duy Tân thất bại. Hẹn gặp lại các bạn trong những bài viết tiếp theo trong chuyên mục Lịch sử của Tip.edu.vn.