Câu cảm thán là gì?? Cho ví dụ về câu cảm thán? Đặc điểm hình thức và chức năng của câu cảm thán? Dấu hiệu của câu cảm thán là gì? Mọi thắc mắc liên quan đến nội dung câu cảm thán sẽ được giải đáp qua bài viết dưới đây của Tip.edu.vnChúng ta cùng nhau tìm hiểu nhé!
Câu cảm thán là gì?
Khái niệm về câu cảm thán là gì? Đây là kiểu câu dùng để thể hiện trạng thái, cảm xúc của người nói như vui mừng, phấn khích, buồn bã, đau đớn, ngạc nhiên,… đối với một sự vật, hiện tượng nào đó.
Nêu đặc điểm để nhận biết câu cảm thán? Trong câu cảm thán thường có các từ: chao, ôi, chao, cũng, lắm, quá… Câu cảm thán thường đứng ở đầu hoặc cuối câu trong đoạn văn và thường kết thúc bằng dấu chấm than.
Ví dụ:
- Ồ! Váy đẹp quá
- Ôi chúa ơi! Hôm nay là một ngày thực sự tồi tệ
- Phim này hay quá!
Chức năng của câu cảm thán
Bên cạnh định nghĩa câu cảm thán là gì, chúng ta cần hiểu rõ các chức năng của loại câu này. Câu cảm thán được sử dụng để thể hiện cảm xúc của người nói hoặc người viết. Câu cảm thán được sử dụng phổ biến trong văn nói hàng ngày; Trong văn viết, câu cảm thán được thể hiện nhằm khắc họa tình cảm của nhân vật và làm cho bài văn trở nên gần gũi, hiện thực hơn.
Câu cảm thán thể hiện cảm xúc chủ quan của cá nhân. Câu cảm thán thường được sử dụng trong các bài văn biểu cảm, miêu tả, văn thơ,… Tuy nhiên, trong hợp đồng, đơn từ, biên bản hoặc các văn bản quan trọng thì không nên sử dụng câu cảm thán vì nó không phù hợp với tự nhiên. bản chất của văn bản, không thể hiện tính chính xác, khách quan.
Thực hành về câu cảm thán
Để giúp các em hiểu rõ hơn bài cảm thán là gì, chúng ta cùng giải một số bài tập sau đây.
Bài tập sách giáo khoa về câu cảm thán là gì?
Bài tập 1 (trang 44 SGK t2):
Không phải tất cả các câu trong đoạn trích trên đều là câu cảm thán. Căn cứ vào đặc điểm và chức năng của câu cảm thán, có thể thấy câu cảm thán trong đoạn trích trên gồm những câu sau:
- a) “Chao ôi! Hãy lo lắng thay! Sự nguy hiểm!” – Bày tỏ sự lo lắng trước tình hình đê sắp vỡ.
- b) “Hỡi khu rừng gớm ghiếc của tôi!” – Thể hiện sự khao khát chốn cũ, rừng già của con hổ.
- c) “Ôi chao… chỉ là ngu ngốc” – Hối hận, tự trách về hành động hung hãn của Dế Choắt.
Bài tập 2 (trang 45 SGK t2):
Các câu trên đều bộc lộ cảm xúc:
Trong các câu (a), (b) là sự than thở, oán trách.
Câu (c) thể hiện nỗi buồn
Câu (d) thể hiện sự ân hận, tự trách
Các câu trên đều bộc lộ cảm xúc nhưng không phải là câu cảm thán vì không có dấu hiệu và hình thức cảm thán: không có từ ngữ cảm thán, không có dấu chấm than ở cuối câu.
Bài tập 3: Đặt câu cảm thán
- a) Trước tình cảm của những người thân yêu dành cho mình:
- Ồ! Cảm ơn bạn rất nhiều
- Con yêu mẹ quá!
- b) Khi tôi nhìn thấy mặt trời mọc
- Bình minh đẹp quá!
- Ồ! Bình minh đẹp quá!
Bài tập 4: Đặc điểm hình thức và chức năng của câu nghi vấn, mệnh lệnh và câu cảm thán.
Câu hỏi:
- Hình thức: sử dụng các từ nghi vấn như: who, how, how, what, where, when, yes,… Câu nghi vấn thường có dấu chấm hỏi ở cuối câu.
- Chức năng: dùng để hỏi, thể hiện ý kiến của người hỏi.
Ví dụ:
Bạn khỏe không?
Bạn học lớp A hay lớp B?
Bạn đi đâu?
Bài tập này như thế nào?
Câu hỏi đang hỏi:
- Dạng: gồm các từ như Let’s, don’t, stop, come on, go … với dấu chấm than ở cuối câu
- Chức năng: ngữ điệu ra lệnh, đề nghị, ra lệnh, khuyên nhủ, … dùng để thể hiện mong muốn của người nói.
Ví dụ:
Nhanh lên!
Hãy làm bài tập!
Đừng lo lắng, mọi thứ sẽ ổn thôi
Đừng vứt rác ở đây.
Câu cảm thán:
- Hình thức: gồm các từ: chao, ôi, chao, chao, chao, chao, so… Câu cảm thán thường đứng ở đầu hoặc cuối câu và kết thúc bằng dấu chấm than.
- Chức năng: Câu cảm thán là câu dùng để bộc lộ trạng thái, cảm xúc của người nói như vui mừng, phấn khích, buồn bã, ngạc nhiên, v.v.
Ví dụ:
Bạn hát hay quá!
Tuyệt vời! cô ấy nhảy rất tốt.
Ồ! tôi cám ơn
Bài tập mở rộng về câu cảm thán
Sau khi hoàn thành các bài tập trong SGK về câu cảm thán là gì, các em cùng tham khảo một số bài tập mở rộng sau để củng cố kiến thức.
Bài tập trắc nghiệm
Bài 1: Dấu hiệu nào để nhận biết câu cảm thán?
- Sử dụng các từ nghi vấn trong câu, có dấu chấm hỏi ở cuối câu
- Có dấu chấm than ở cuối câu và sử dụng ngữ điệu thuyết phục
- Sử dụng các từ cảm thán và có dấu chấm than ở cuối câu.
- Bày tỏ tình cảm bằng câu
Gợi ý:
Câu A: Đây là dấu hiệu để nhận biết câu nghi vấn.
Câu B: Có dấu chấm than ở cuối câu là một trong những dấu hiệu để nhận biết câu cảm thán. Tuy nhiên, trong câu cầu khiến, chúng ta sử dụng ngữ điệu mệnh lệnh, không thể hiện cảm xúc của người nói hoặc người viết. Do đó, đây không phải là dấu hiệu để nhận biết câu cảm thán mà là dấu hiệu để nhận biết câu mệnh lệnh.
Câu C (đáp án đúng): đây là dấu hiệu nhận biết câu cảm thán.
Câu D: Câu cảm thán dùng để bộc lộ cảm xúc của người nói. Tuy nhiên, có nhiều trường hợp câu văn thể hiện cảm xúc nhưng không có dấu hiệu dùng từ cảm thán, cuối câu lại có dấu chấm than nên không được coi là câu cảm thán. Ví dụ, câu: “Ai làm đầy bể kia? Để ao kia cạn khô gầy mòn? ”Ý câu này thể hiện nỗi niềm bơ vơ, xót xa của những người nông dân trong chế độ cũ, tuy nhiên đây cũng không được coi là một câu cảm thán.
Bài 2: Câu nào dưới đây là câu cảm thán?
- Bạn đang lo lắng về điều gì?
- Dừng lại! Đừng chạm vào đồ của tôi.
- Bạn có bận không?
- Thời tiết hôm nay thật đẹp!
Gợi ý:
Dựa vào các dấu hiệu kể của câu cảm thán: có từ ngữ cảm thán, dấu chấm than ở cuối câu có thể thấy rằng:
Câu A: có dấu chấm than ở cuối câu nhưng không có từ ngữ cảm thán.
Câu B: Tương tự câu A, cuối câu có dấu chấm than nhưng không có từ ngữ cảm thán.
Câu C: không có dấu chấm than
Câu D (đáp án đúng): từ cảm thán “quá”, cuối câu có dấu chấm than.
Bài tập tự luận
Bài tập 1: Đổi các câu sau thành câu nghi vấn, câu mệnh lệnh, câu cảm thán.
- a) tôi đi học
- b) Mùa thu đang đến
- c) Hoa phượng nở
- d) Trời mưa
Gợi ý:
Câu hỏi:
- Bạn đã đi học?
- Mùa thu đến rồi phải không?
- Hoa phượng nở vào mùa nào?
- Trời mưa to không?
Câu hỏi đang hỏi:
- Hãy chăm chỉ đi học
- Mùa thu đến nhanh chóng
- Hãy chờ hoa phượng nở
- Nhanh lên! Trời mưa rồi
Câu cảm thán:
- Ồ! Tôi đã đi học thực sự khó khăn.
- Mùa thu đẹp quá!
- Ồ! Phượng hoàng đã nở
- Trời mưa to!
Bài tập 2: Nêu cảm nghĩ của em qua các câu cảm thán trong các tình huống sau:
- a) Khi nhận quà
- b) Khi ngạc nhiên, thán phục
- c) Khi gặp những rủi ro nhất định
- d) Khi khen ngợi ai đó
- e) Khi đọc một cuốn sách hay
Gợi ý:
- Ồ! Một món quà rất tuyệt vời!
- Ôi chúa ơi! Bạn chạy nhanh quá!
- Chúa! Hôm nay là một ngày rất đen đủi
- Ồ! Hôm nay bạn thật đẹp
- Cuốn sách này thật tuyệt vời!
Trên đây là tổng hợp kiến thức về bài học câu cảm thán là gì, hi vọng sẽ cung cấp cho các bạn những kiến thức bổ ích cho quá trình học tập. Nếu bạn có bất kỳ câu hỏi nào về chủ đề Câu cảm thán là gì?hãy để lại bình luận bên dưới, Tip.edu.vn sẽ hỗ trợ giải đáp cho bạn.
Xem thêm nhiều bài viết hay về Hỏi Đáp Văn Học